Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence và sứ mệnh trấn an châu Âu

Cuối tuần này, Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence sẽ tham dự Hội nghị An ninh Munich tại Đức sau đó sẽ thăm Brussels (Bỉ). Ông Pence mang trên mình sứ mệnh làm rõ chiến lược và chính sách ngoại giao của chính quyền Tổng thống Donald Trump, trong đó có lập trường đối với Nga sau khi Cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn phải từ chức vì bê bối quan hệ mập mờ với phía Nga.

Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence và sứ mệnh trấn an châu Âu. Ảnh: Reuters.

Trọng trách xoa dịu những đồng minh của Mỹ ở châu Âu

Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh chính quyền của Tổng thống Trump đang “rối như tơ vò” sau khi Cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn, người luôn ủng hộ việc thắt chặt quan hệ với Nga, vừa phải từ chức vì đã thảo luận với Đại sứ Nga tại Washington về các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với chính quyền ở Moscow.

Chính phủ một số nước châu Âu đã thở phào nhẹ nhõm và hoan nghênh sự ra đi của Cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn. Ông này bị một số quan chức ở châu Âu cho là một trong những người đi đầu trong chính quyền của Tổng thống Trump muốn thúc đẩy quan hệ mật thiết với Nga và cũng là người phản đối mạnh mẽ thỏa thuận hạt nhân mang tính lịch sử năm 2015 giữa Iran và nhóm P5+1 (gồm 5 nước Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc).

Ngay cả trước khi bê bối của ông Flynn bị phanh phui, những lời kêu gọi của Tổng thống Trump về việc hâm nóng mối quan hệ với Nga cùng sự tán dương ông dành cho Tổng thống Vladimir Putin cũng đã khiến giới lập pháp Mỹ và cả các đồng minh trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) bất an.

Ông Trump từng nói NATO đã “lỗi thời” và cho rằng các nước thành viên của liên minh này không chi trả một cách công bằng cho sự bảo vệ mà nước Mỹ mang lại.

Trước thềm hàng loạt cuộc bầu cử quan trọng ở châu Âu, một nỗi lo nữa mà ông Pence cần phải xoa dịu là việc Nhà Trắng dưới thời ông Trump chủ động ủng hộ sự chia rẽ của EU.

Chia sẻ với báo giới gần đây, ông Wolfgang Ischinger, Chủ tịch Hội nghị An ninh Munich bày tỏ hy vọng ông Pence có thể làm rõ rằng mục tiêu của Mỹ không phải là làm cho EU tan vỡ.

Làm sao xâu chuỗi hợp lí những thông điệp lẫn lộn của ông Trump?

Ông Pence được cho là gần gũi với những người Cộng hòa dòng chính thống hơn Tổng thống Donald Trump nhưng trên cương vị Phó Tổng thống, ông có thể không làm rõ được nhiều chi tiết trong chính sách của Tổng thống Donald Trump do sự bất ổn trong chính đội ngũ chính sách đối ngoại ở Nhà Trắng.

Nhà Trắng vẫn chưa xem qua những phát biểu của Phó Tổng thống Pence tại Hội nghị An ninh Munich. Tuy nhiên, ông có thể đem đến một cái nhìn sáng suốt về quan điểm của Nhà Trắng trước thềm Hội nghị thượng đỉnh NATO vào tháng 5 tới mà ông Trump sẽ tham dự.

“Tôi nghĩ rằng từ quan điểm của chính quyền Mỹ, đây là một cơ hội để đưa ra một tuyên bố dõng dạc về chính sách đối ngoại nói chung và chính sách với châu Âu nói riếng” – ông Alexander Vershbow, cựu Đại sứ Mỹ tại Nga, cựu Phó Tổng thư ký NATO cho biết.

Ông Vershbow cũng cho rằng những bình luận của Phó Tổng thống Mike Pence sẽ được phân tích kỹ lưỡng để xem liệu ông Trump có sẵn lòng đánh đổi các lệnh trừng phạt kinh tế của Mỹ để đạt được các mục tiêu an ninh khác.

Những thông điệp lẫn lộn của ông Trump về NATO đang khiến các đồng minh châu Âu hoang mang và rối trí.

“Một phút trước, NATO còn lỗi thời, một phút sau, ông ấy lại yêu mến NATO. Một phút trước, NATO còn là một trở ngại và chẳng đóng góp gì cho chống khủng bố. Một phút sau, NATO lại là mảnh ghép trung tâm của cuộc chiến toàn cầu” – Đô đốc Hải quân nghỉ hưu Mỹ James Stavridis, một cựu chỉ huy tối cao của liên quân NATO nhận định.

Theo ông Stavridis, Phó Tổng thống Pence là người thích hợp nhất để đưa ra những cam kết mang tính bảo đảm hơn nhờ vì tính cách “bình tĩnh, tập trung, chu đáo và nhận được sự tôn trọng của cả 2 phe tại Mỹ”.

Sau khi Cố vấn an ninh quốc gia Flynn từ chức, các quan chức châu Âu bày tỏ hy vọng rằng Phó Tổng thống Mike Pence, Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis và Ngoại trưởng Rex Tillerson sẽ trở thành những trụ cột chính trong chính sách đối ngoại của Tổng thống Trump.

Tuy nhiên, họ cũng vẫn là những dấu hỏi lớn.

Ông Tillerson cũng sẽ thăm châu Âu tuần này để tham dự Hội nghị Ngoại trưởng Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi (G20) tại Bonn (Đức). Trong khi đó, ông James Mattis vừa có chuyến thăm trụ sở NATO ở Brussels (Bỉ) để cảnh cáo các nước đồng minh phải giữ đúng cam kết chi tiêu cho quốc phòng trong liên minh.

Bộ An ninh Nội địa Mỹ ngày 15/2 cho biết Bộ trưởng John Kelly cũng sẽ tham dự Hội nghị An ninh Munich và có cuộc gặp song phương với những người đồng cấp nước ngoài bên lề sự kiện này./.