Ông Trump cầm quyền mới 100 ngày, phe Cộng hòa Mỹ đã phải lo sốt vó

Phe Cộng hòa cho rằng Tổng thống Donald Trump cần phải xoay chuyển tình thế thật nhanh nếu không họ sẽ phải trả một cái giá đắt trong cuộc bầu cử Quốc hội bổ sung năm 2018.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã khiến các nghị sĩ Đảng Cộng hòa "đứng ngồi không yên" dù ông mới chỉ lên nắm quyền được 100 ngày. Ảnh: Reuters

Với nhiệm vụ bảo vệ thế đa số tại Quốc hội trong cuộc bầu cử này, các thành viên kỳ cựu của đảng Cộng hòa sớm bày tỏ lo ngại vì ông Trump thiếu thành tựu về lập pháp, tỷ lệ ủng hộ ở mức thấp kỷ lục so với những Tổng thống đang hưởng “tuần trăng mật” nhiệm kỳ cũng như tình trạng rối loạn chung trong bộ máy hành pháp của ông.

Sự trúc trắc đó nhận được sự quan tâm của tất cả thành viên phe cộng hòa, từ nhà “đại tài trợ” Sheldon Adelson, người đã chi hàng chục triệu USD cho chiến dịch tranh cử của ông Trump và hàng loạt nhân vật của phe Cộng hòa ở cả 2 viện Quốc hội, đến lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnell.

Lãnh đạo đảng Cộng hòa Mỹ lo lắng

Qua các cuộc phỏng vấn thời gian gần đây, hàng chục lãnh đạo và quan chức phe Cộng hòa đều lấy làm quan ngại sâu sắc về vị trí của đảng này trong cuộc bầu cử sắp tới khi mà nước Mỹ được lãnh đạo bởi một tổng thống “khó đoán” như ông Trump.

“Đây không phải là cách mà bạn muốn bắt đầu một vòng quay mới”, thành viên Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa (RNC) Randy Evans cho biết. “Đến thời điểm nào đó, họ phải tìm thấy được độ nhịp nhàng nhưng hiện nay thì chưa”.

Xuất hiện trên chương trình “Gặp gỡ báo chí” (Meet the Press) của đài NBC ngày 23/4, Chánh văn phòng Nhà Trắng Reince Priebus bày tỏ lạc quan rằng ông Trump “đang hoàn thành cam kết với tốc độ chóng mặt”.

Thế nhưng ở hậu trường, các quan chức trong chính quyền của Tổng thống Trump cũng đang lo lắng cho cuộc bầu cử 2018. Có nhiều đồn đoán rằng ông Priebus có thể dự cuộc họp của RNC ở San Diego tháng sau trong khi một hội nghị các nhà tài trợ do ông Mitt Romney chủ trì sẽ diễn ra ở Park City, Utah, vào tháng 6. Cả 2 sự kiện sẽ tập trung thảo luận về cuộc bầu cử giữa kỳ.

Đảng Cộng hòa cũng lo lắng cho cuộc đua ở Hạ viện hơn là Thượng viện. Vì dù khoảng cách số ghế ở Thượng viện hiện chỉ là 4, trong khi ở Hạ viện là 24, họ phải chiến đấu nhiều hơn để bảo vệ số ghế Hạ viện ở những quận dễ thay đổi (swing districts).

Nhưng không phải thành viên Cộng hòa nào cũng tự tin về cuộc đua ở Thượng viện. Lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitt McConnell được cho là đã kín đáo bày tỏ quan ngại với một số thân tín về tỷ lệ ủng hộ cũng như việc thiếu thành tựu lập pháp của ông Trump. Là một người học lịch sử chính trị, ông cảnh báo rằng các đảng cầm quyền thường chịu hậu quả từ nhiệm kỳ đầu tiên của tổng thống thông qua lá phiếu.

Bài học cho họ chính là việc cựu Tổng thống đảng Dân chủ Barack Obama để phe Dân chủ mất kiểm soát Hạ viện trong nhiệm kỳ đầu tiên.

Các ứng viên đảng Cộng hòa lúng túng

Cuộc bầu cử đặc biệt cho chiếc ghế đại diện bang Georgia tại Hạ viện vừa qua được xem là bài kiểm tra sớm cho Tổng thống Trump.

Phe Cộng hòa có thể tạm hoan hỉ vì ứng viên đảng Dân chủ Jon Ossoff không thể giành chiến thắng ngay trong vòng 1 mà phải đối đầu với ứng viên Cộng hòa Karen Handel ở vòng 2 diễn ra vào tháng 6. Nhưng họ cũng lo lắng vì theo thăm dò dư luận tại bang vốn đang nghiêng theo đảng Cộng hòa này, trong cuộc bầu cử vòng 2, số cử tri hiếm khi bỏ phiếu nhưng nay lại dự định đi bỏ phiếu cho đảng Dân Chủ cao hơn con số này của đảng Cộng hòa là 7%.

“Đó sẽ là một cuộc phán xét 100 ngày cầm quyền của ông Trump”, cựu Hạ nghị sỹ đảng Cộng hòa bang Florida David Jolly nhận định.

“Ông Ossoff chỉ phải nói về những thất bại của Tổng thống trong khi ứng viên Cộng hòa Handel phải vật lộn để bảo vệ ông Trump trước thực tế là tỷ lệ ủng hộ thấp kỷ lục hiện nay, và làm thế nào thể hiện mối liên kết với một vị Tổng thống mà bất cứ lúc nào cũng có thể hạ thấp chiến lược tranh cử của ông bằng vài dòng tweet hay một lời nói dối” – ông Jolly nói.

Vốn đang xem xét tranh cử lần tới, Jolly cho biết, ông và các nhân vật tiềm năng khác của phe Cộng hòa đều chia sẻ khó khăn đó. Các ứng viên tiềm năng mà lãnh đạo phe Cộng hòa muốn bồi dưỡng đều sợ phải vận động tranh cử trước một đám đông mà không biết mình sẽ đối mặt với môi trường chính trị như thế nào và tỷ lệ ủng hộ ông Trump sẽ ra sao vào giữa kỳ.

Các nhà tài trợ lung lay

Nhờ việc kiểm soát cả 2 viện Quốc hội và chính phủ, đảng Cộng hòa đang gây được rất nhiều quỹ. RNC báo cáo đã quyên góp được 41,5 triệu USD trong quý đầu năm nay, một kỷ lục. Tuy nhiên, sự khởi đầu không mấy suôn sẻ của ông Trump tạo ra những xáo trộn đâu đó trong thế giới các nhà tài trợ.

Cụ thể, tài phiệt casino Las Vegas Adelson được cho là đã kín đáo than phiền về việc ông Trump chưa thực hiện cam kết rời Đại sứ quán Mỹ tại Israel đến Jerusalem và một số nhân vật ông đề cử vào chính quyền cũng chưa được bổ nhiệm.

Politico dẫn lời 3 thân tín của Adelson cho biết, nhà tài phiệt này cũng lấy làm lo lắng vì sự lộn xộn của chính quyền hiện nay. Trong một động thái mà phe Cộng hòa cho là ông Adelson đang thể hiện sự không hài lòng của mình, nhà tài trợ này vẫn chưa rót tiền cho bất cứ nhóm nào ủng hộ ông Trump ở bên ngoài để thúc đẩy chương trình nghị sự của Tổng thống.

Công khai trước dư luận, người phát ngôn của ông Adelson vẫn cho biết tỷ phú này “nhìn chung không giận dữ hay buồn phiền” về Tổng thống và đang kiên nhẫn chờ đợi quyết sách về vấn đề rời Đại sứ quán Mỹ tại Israel.

Nhưng những nhà tài trợ khác thì không rộng lượng được như vậy. Doanh nhân bang Texas Doug Deason và người cha tỷ phú Darwin đã rất tức giận vì thiếu tiến triển trong chương trình nghị sự của chính phủ và đã tuyên bố họ sẽ không tài trợ cho các thành viên phe Cộng hòa cho tới khi tình hình có chuyển biến. Tuy nhiên, Doug Deason đổ lỗi cho các nghị sỹ Cộng hòa thay vì ông Trump trong sự chậm trễ tiến bộ này.

Những tuần qua, lãnh đạo đảng Cộng hòa đã phải tìm cách trấn an các nhà tài trợ rằng môi trường chính trị sẽ ổn định và chương trình nghị sự của Tổng thống vẫn đang được thúc đẩy. Tại hội nghị các nhà tài trợ ở Palm Beach gần đây, Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan đã hứa sẽ giải quyết cho xong vấn đề chăm sóc sức khỏe và cải cách thuế.

Trong khi nhiều người đổ hết mọi tội lỗi cho ông Trump, cũng có những thành viên phe Cộng hòa cho rằng vấn đề nằm ở chính các nghị sỹ không chịu thỏa hiệp trong những vấn đề chủ chốt như dự luật thay thế Đạo luật chăm sóc sức khỏe hợp túi tiền (Obamacare)./.