Facebook Twitter youtube Tiktok

Những nét Tết xưa vẫn còn lưu giữ

Xã hội
Trời se lạnh. Cây trái đâm chồi nảy lộc, phố phường thêm sắc màu với những cành mai, khóm cúc báo xuân sang. Nhịp sống, nhịp đời hối hả giữa thời buổi công nghệ thông tin, nhưng người miền Tây vẫn giữ được những thuần phong mỹ tục của ngày Tết cổ truyền.
aa

Hương bánh ngày Xuân

Cố nhà văn Sơn Nam từng viết: "Bàn thờ là thể diện của chủ nhà ngày Tết. Tết mà nhà không thắp nhang, không trang hoàng trên bàn thờ thì chẳng còn gì là Tết". Mâm ngũ quả hay những chiếc bánh dâng cúng tổ tiên ngày Xuân thể hiện tấm lòng của con cháu đối với tổ tiên, ông bà và cũng không đơn thuần là món ăn mà còn là cái gì đó rất thiêng liêng kết nối quá khứ và hiện tại.

Ở miền Bắc, chiếc bánh chưng không thể thiếu trên mâm cúng ngày tết, thì ở miền Nam - đặc biệt là người dân ĐBSCL, bánh tét là loại bánh không thể thiếu. Người Nam Bộ dù khó khăn vất vả đến mấy, cuối năm vẫn gói 5 - 7 đòn bánh tét cúng giao thừa và dâng lên ông bà tổ tiên. Chiều cuối năm, nhà bà Sáu Trọng, phường An Thới, quận Bình Thủy, TP Cần Thơ - chủ nhân của thương hiệu nổi tiếng "bánh tét lá cẩm Cần Thơ" rộn ràng hẳn lên. Mới đến đầu ngõ, hương thơm từ nồi bánh tét lá cẩm bốc lên ngào ngạt. Tết Đinh Dậu này, bà Sáu Trọng đã 88 tuổi, vẫn đẹp lão và minh mẫn, đôi tay thoăn thoắt xào nếp, cuốn lá… cùng con cháu.

Ở miền Tây Nam bộ, thường thì ngày Tết người mẹ, người chị trong gia đình lo gói bánh vào ngày 28 và 29 tháng chạp để kịp có bánh rước ông, bà ngày 30. Gạo nếp gói bánh phải chuẩn bị cả tuần trước đó, lá chuối phải róc ra phơi sẵn cho héo, dây lạt phải tước từ thân chuối tươi. Nhân bánh có thể ngọt hoặc mặn tùy theo sở thích của mỗi gia đình. Ngày gói bánh, từ sáng sớm mọi người đã chia nhau công việc để làm, người khéo tay nhất lo xào nếp, làm nhân, người còn lại lau lá, tước lạt, người thì chuẩn bị nồi nước to để nấu bánh.

Bánh gói xong đòn nào sẽ chuyền tay cho người canh giữ nồi nước. Khâu cuối cùng này rất quan trọng, nếu nước ít không sắp mặt bánh, nếp chín không đều coi như mẻ bánh hỏng và theo quan niệm dân gian thì năm mới nhà ấy lận đận, kém may mắn. Đòn nào đẹp, gói khéo sẽ dành biếu cha mẹ và cúng ông bà. Chuyện gói và nấu bánh tét của mỗi ngôi nhà ở Nam Bộ là sợi dây kết nối nhiều thế hệ trong mỗi gia đình. Những đêm nấu bánh tét bên bếp lửa hồng là khởi nguồn của những câu chuyện các bậc tiền bối “ôn cố tri tân” về gia đình, về truyền thống dân tộc cho thế hệ nối tiếp.

nhung net tet xua van con luu giu

Bà Sáu Trọng tâm sự, trong nhà bà ngày nào cũng có bánh tét để bán và đãi khách, nhưng cứ đêm 30, sáng mùng 1 Tết, trong trang phục chỉnh tề, bà và các con cháu dâng mâm bánh tét lên bàn thờ gia tiên, lòng lại dâng trào cảm xúc thiêng liêng đến lạ. "Tết mà không có đòn bánh tét cúng ông bà thì thấy thiếu mất cái gì đó thiêng liêng!"- bà Sáu cười hiền rồi nói.

Ngoài chiếc bánh tét, ở Nam Bộ ngày Tết còn phải có đĩa bánh phồng cúng rước ông bà. Nhiều bậc cao niên kể lại, trước đây, bánh phồng chỉ có trong những ngày Tết và kèm với bánh tét để làm món quà biếu ý nghĩa trong ngày Tết.

Để làm ra chiếc bánh phồng phải trải qua rất nhiều công đoạn, từ ủ nếp, rửa sạch, để ráo, nấu thành xôi và đưa vào cối giã. Khi giã xong phải ngắt bột, cán bánh… Bánh phồng khi gặp lửa than đỏ thì nở phồng to, thơm lừng. Bánh ngon, đẹp đều nhờ vào sự khéo tay, tỉ mỉ của người phụ nữ trong gia đình. Vị ngọt của đường, vị thơm của nếp, vị béo của dừa hoặc vị bùi của đậu và mùi thơm của lá chuối… Tất cả hòa quyện tạo nên một hương vị rất ngon, đặc sắc, giống như tính cách gần gũi, hào sảng của con người Nam Bộ.

Nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Nguyễn Hữu Hiệp cho rằng, bánh trong ngày Tết là "bánh thiêng". Trong đó, thiêng nhất và tiêu biểu nhất là bánh tét - một loại bánh mà người Nam Bộ quý trọng. Loại bánh thiêng ngày Tết này còn mang tính nhân văn sâu sắc: Dù giàu hay nghèo thì bàn thờ ông bà 3 ngày Tết phải có đòn bánh tét. Các loại khác dẫu đắt tiền, nếu có, cũng chỉ là phụ.

Nét chữ ngày xuân

Từ bao đời, tục xin chữ và cho chữ là một nét đẹp, là dấu hiệu của niềm tin, là món quà mang ý nghĩa xã hội. Đó cũng là một minh chứng về truyền thống hiếu học, trọng chữ nghĩa của dân tộc Việt Nam. Cùng với vạn vật hòa vào sắc xuân của trời đất thì những nét chữ “như phượng múa rồng bay” vào câu chúc Tết để đón chào năm mới, cũng là món quà tinh thần để biểu thị cho những ước vọng ngày xuân. Vì vậy, phong tục xin chữ đầu năm từ lâu đã trở thành nét đẹp văn hóa không thể thiếu trong những ngày Tết cổ truyền của dân tộc nói chung và của người dân ĐBSCL nói riêng.

Ca dao từng có câu: “Chẳng ham ruộng cả, ao liền/ Chỉ ham cái bút, cái nghiên ông đồ”. Vì thế, ở TP Cần Thơ, tục lệ này vẫn được tôn vinh, duy trì và phát triển với hàng chục điểm dọc theo các tuyến phố, trường học... Hàng năm, từ ngày 16 tháng chạp các thầy đồ ở nhiều độ tuổi đã tụ hội về “Phố Ông đồ” trước Bảo tàng TP Cần Thơ để cho chữ khách tham quan.

nhung net tet xua van con luu giu

Cầm trên tay chữ “Tâm” chưa ráo mực ở “Phố Ông Đồ”, chị Phan Minh Hạnh ở Bình Thủy, Cần Thơ vui mừng nói: “Mấy năm nay khi có phố ông đồ, Tết nào cũng vậy, dù bận bịu bao nhiêu cũng phải ghé đây để xin chữ. Tôi từng nhớ như in, Truyện Kiều của Nguyễn Du từng có câu: “Thiện căn ở tại lòng ta/Chữ Tâm kia mới bằng ba chữ tài” nên năm nay tôi quyết xin chữ “Tâm” bởi khi nhắc đến “Tâm” là nhắc đến trái tim, lòng dạ, lương tâm con người. Tâm không lành thì sẽ sinh tà ý và làm nhiều điều xấu xa, tội lỗi”.

Theo quan niệm xưa, mỗi bức thư pháp còn thể hiện tâm - ý - khí - lực của người viết. Chị Danh Thị Hồng Đào, có hơn 5 năm viết thư pháp khắp phố phường Cần Thơ ngày Tết, nói: “Viết chữ Tâm, Nhân, Nghĩa... mà tấm lòng trống rỗng thì chữ vô nghĩa lắm. Chỉ riêng cách trao chữ cũng phải học: Đứng dậy, trao hai tay cúi đầu là điều người viết thư pháp phải học. Đó là cái đạo của người “chơi chữ”!”.

Rộn ràng Lân – Sư – Rồng

Múa lân – sư – rồng tồn tại hàng trăm năm qua đang được người dân phương Nam gìn giữ, phát huy với ước nguyện về bình an, may mắn. Ở Cần Thơ, từ sau 23 tháng chạp, những đoàn lân rực rỡ sắc màu, với tiếng trống lân rộn ràng khắp phố phường, báo hiệu mùa mới đang đến với mọi nhà.

Trong màn trình diễn múa lân, sư, rồng, ở Nam Bộ không thể thiếu ông Địa, một người bụng phệ, mặc áo dài đen, tay cầm quạt giấy to phe phẩy, mang mặt nạ ông địa đầu hói tròn cười toe toét. Ông Địa được cho là hiện thân của Đức Di Lặc, một vị Phật lúc nào cũng tươi vui hiền lành.

nhung net tet xua van con luu giu

Truyền thuyết kể rằng Đức Di Lặc đã hóa thân thành người và chế ngự được một quái vật (con lân) từ dưới biển lên bờ phá hoại. Đức Di Lặc lấy cỏ linh chi trên núi cho quái vật ăn và hàng phục được nó, biến nó thành con thú ăn thực vật. Từ đó, mỗi năm ông Địa lại dẫn nó xuống núi chúc Tết mọi người, chứng tỏ quái thú đã thành thú lành, cái ác trở thành cái thiện. Ông Địa và ông Lân đi đến đâu là giáng phúc tới đó nên nhà nào cũng hoan hỉ treo rau xanh và giấy đỏ để đón chào, từ đó, tục múa lân ngày Tết ra đời.

Theo tập tục, một đoàn lân trình diễn ngoài Lân - Địa, còn có đội đánh trống, chập chã, chiêng… Mỗi khi lân ra khỏi nhà, dù đi bằng phương tiện gì thì cũng phải khai trống, khua chiêng để "mở đường". Anh Thông một người múa lân chuyên nghiệp ở Cần Thơ, cho biết, mỗi dịp Tết, anh đều cúng Tổ vào những ngày 29, 30 hoặc mùng 1 Tết, rồi tự múa trước bàn thờ Tổ với quan niệm lân vào nhà là mang điều may mắn, tài lộc, xua đi bao rủi ro, phiền muộn của gia chủ.

Đồng bằng sông Cửu Long là một vùng đất của những nhánh sông rạch đan xen, sau 6 tháng mùa khô đất ruộng nứt nẻ chờ mưa là mấy tháng nước ngập tràn đồng. Cuộc đời của nhiều con người ở vùng đất này đã gắn bó thân thiết với những tuần trăng, con nước. Tết nguyên đán lại về, thêm một lần chịu tuổi và cuộc sống có nhiều thứ đổi thay nhưng vẫn còn những nét văn hóa xưa được con cháu đời nay lưu giữ và trân quý.

Theo Dân trí

Tin mới hơn

“Xin chữ” và đôi điều cảm nhận

Tin 24h ngày 16/6/2024

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, ngày 16/6, chiều tối và đêm ở khu vực vùng núi và trung du Bắc Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ có mưa rào và dông, cục bộ có mưa to với lượng mưa phổ biến từ 15-30mm, có nơi trên 60mm.
“Xin chữ” và đôi điều cảm nhận

Tin 24h ngày 13/6/2024

Giá xăng tăng trở lại, mặt hàng RON95-III lên ngưỡng 22.235 đồng mỗi lít: Từ 15 giờ ngày 13/6, giá xăng E5 RON92 tăng 169 đồng/lít; xăng RON95-III tăng 258 đồng/lít; dầu diesel tăng 218 đồng/lít; dầu hỏa tăng 302 đồng/lít, song mặt hàng dầu mazut giảm 396 đồng/kg.
“Xin chữ” và đôi điều cảm nhận

Cảnh báo: Dông, tố, lốc, sét, mưa đá, mưa lớn khu vực đồng bằng và trung du Bắc Bộ

Qua theo dõi trên ảnh mây vệ tinh, ảnh định vị sét và ảnh ra đa thời tiết cho thấy mây đối lưu vẫn còn tồn tại và phát triển trên khu vực các tỉnh Hòa Bình, Quảng Ninh, Bắc Ninh, TP. Hà Nội, Hải Dương, Hưng Yên, Hà Nam, Ninh Bình.
“Xin chữ” và đôi điều cảm nhận

Hà Nội: Cháy nhà trọ trong đêm, ít nhất 17 người thương vong

Một vụ hỏa hoạn lớn đã xảy ra rạng sáng 24/5, tại phường Trung Hoà (quận Cầu Giấy, Hà Nội), khiến nhiều người thương vong. Theo nguồn tin từ lãnh đạo địa phương, số người tử vong tính đến thời điểm 6h20 phút sáng là khoảng 14 người, 3 người bị thương.
“Xin chữ” và đôi điều cảm nhận

Gần 32 nghìn lượt người vào Lăng viếng Bác trong hai ngày 18 - 19/5

Kỷ niệm 134 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2024), trong hai ngày (18 - 19/5), Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đón tiếp, phục vụ tận tình, chu đáo 31.912 lượt người vào Lăng viếng Bác, trong đó có 1.682 lượt khách nước ngoài.

Tin bài khác

Khánh thành Tượng đài Bác Hồ tại Phú Quốc

Khánh thành Tượng đài Bác Hồ tại Phú Quốc

Nhân dịp kỷ niệm 134 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2024), sáng 19/5, UBND tỉnh Kiên Giang tổ chức lễ khánh thành tượng đài Bác Hồ tại phường Dương Đông (thành phố Phú Quốc).
Ông Thích Minh Tuệ giãi bày về những "ồn ào" xung quanh mình

Ông Thích Minh Tuệ giãi bày về những "ồn ào" xung quanh mình

Hàng trăm người dân đi theo ông Thích Minh Tuệ trên đường khất thực, trong đó có các Youtuber, Tiktoker... chen lấn để quay phim chụp hình.
9 đối tượng được tăng lương hưu, mức tăng lương hưu sau cải cách tiền lương

9 đối tượng được tăng lương hưu, mức tăng lương hưu sau cải cách tiền lương

Nhóm người được tăng lương hưu sau cải cách tiền lương từ ngày 1/7 dự kiến được phân loại theo các nhóm đối tượng đã được quy định trong Nghị định 42.
Thực hiện ngay việc thanh, kiểm tra chuyên ngành đối với thị trường vàng

Thực hiện ngay việc thanh, kiểm tra chuyên ngành đối với thị trường vàng

Văn phòng Chính phủ vừa ban hành văn bản số 213/TB-VPCP thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái tại cuộc họp về các giải pháp quản lý thị trường vàng trong thời gian tới.
Ký ức hào hùng của trận mở màn Điện Biên Phủ

Ký ức hào hùng của trận mở màn Điện Biên Phủ

Sau khi thay đổi phương châm tác chiến từ “đánh nhanh, thắng nhanh” sang “ đánh chắc, tiến chắc” và có sự chuẩn bị toàn vẹn về mọi mặt, ngày 13/3/1954, sau hiệu lệnh của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, quân đội ta đã khai hỏa tấn công vào Đồi Him Lam, mở màn chiến dịch Điện Biên phủ, bắt đầu chuỗi 56 ngày đêm “Khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt”. Là trận mở màn nhưng lại có ý nghĩa rất lớn đối với chiến dịch, nên Him Lam được xác định là trận “phải thắng, phải kết thúc nhanh”.
Xem thêm

Đọc nhiều

Cách dịch biển số xe xấu-đẹp tại Việt Nam

Cách dịch biển số xe xấu-đẹp tại Việt Nam

Có rất nhiều cách luận biển số tại Việt Nam, trong đó dựa trên phát âm và giá trị là hai cách phổ biến nhất. Quan niệm xấu, đẹp về biển số tại Việt Nam có ...
Tự soi mình theo Nghị quyết Trung ương 4 để liên hệ, kiểm điểm, khắc phục

Tự soi mình theo Nghị quyết Trung ương 4 để liên hệ, kiểm điểm, khắc phục

Vì sinh mệnh chính trị của Đảng, vì sự nghiệp đẩy mạnh CNH-HĐH đất nước, vì mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, các cấp ủy đảng từ Trung ương ...
[Megastory] Phát hiện 11 ca nhiễm COVID-19, Thái Nguyên nâng cao các giải pháp ứng phó

[Megastory] Phát hiện 11 ca nhiễm COVID-19, Thái Nguyên nâng cao các giải pháp ứng phó

Trong 3 ngày qua, Thái Nguyên phát hiện 11 trường hợp dương tính với SARS-CoV-2, gồm 3 trường hợp tại huyện Đồng Hỷ (ngày 31/10, cách ly từ khi trở về Thái Nguyên), 8 trường ...
Khu cách ly tập trung đầu tiên trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên sẵn sàng hoạt động

Khu cách ly tập trung đầu tiên trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên sẵn sàng hoạt động

Trước tình hình diễn biến phức tạp của dịch bệnh viêm đường hô hấp do chủng mới của virus Corona gây ra,cùng với cả nước, tỉnh Thái Nguyên đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ ...
Thái Nguyên: 99 ca nghi nhiễm Covid-19, ghi nhận 57 ca mắc Covid-19 (ngày 30/11)

Thái Nguyên: 99 ca nghi nhiễm Covid-19, ghi nhận 57 ca mắc Covid-19 (ngày 30/11)

Thái Nguyên công bố 99 ca nhiễm Covid-19 mới, cập nhật sáng 30/11. Tổng số ca mắc Covid-19 lũy tích từ 01/01/2021 đến nay: 410 ca

Clip ngắn

Nghệ An: Khẩn trương truy bắt đối tượng cướp ngân hàng ở thị xã Cửa Lò

Nghệ An: Khẩn trương truy bắt đối tượng cướp ngân hàng ở thị xã Cửa Lò

Bình Thuận: Điều tra vụ một người nước ngoài tử vong trong tư thế hai chân bị trói

Bình Thuận: Điều tra vụ một người nước ngoài tử vong trong tư thế hai chân bị trói

Học sinh tại hơn 30 tỉnh, thành nghỉ Tết từ hôm nay

Học sinh tại hơn 30 tỉnh, thành nghỉ Tết từ hôm nay

Hơn 650 chuyến bay bị chậm giờ ở Tân Sơn Nhất

Hơn 650 chuyến bay bị chậm giờ ở Tân Sơn Nhất

Bỏ xếp loại trên bằng tốt nghiệp trung học cơ sở

Bỏ xếp loại trên bằng tốt nghiệp trung học cơ sở

Xem trên
[Photo] Mùa sen về trên vùng đất đệ nhất danh Trà

[Photo] Mùa sen về trên vùng đất đệ nhất danh Trà

Nhắc đến trà Thái Nguyên nhiều người đam mê ẩm thực trà đã khá quen thuộc với các dòng sản phẩm như: Trà đinh, trà tôm nõn, trà móc câu…Vài năm gần đây có một ...
[Photo] Ấn tượng Khai mạc Mùa du lịch Thái Nguyên 2024

[Photo] Ấn tượng Khai mạc Mùa du lịch Thái Nguyên 2024

Ngày 25/4, tại Khu du lịch Hồ Núi Cốc, tỉnh Thái Nguyên tổ chức Khai mạc Mùa du lịch năm 2024 với chủ đề “Từ trải nghiệm tới trái tim”. Trong chương trình đã diễn ...
[Infographic] Đa dạng hoạt động trong Tuần văn hoá, thể thao, du lịch và Chương trình Khai mạc Mùa du lịch tỉnh Thái Nguyên năm 2024

[Infographic] Đa dạng hoạt động trong Tuần văn hoá, thể thao, du lịch và Chương trình Khai mạc Mùa du lịch tỉnh Thái Nguyên năm 2024

Chương trình Khai mạc Mùa du lịch tỉnh Thái Nguyên năm 2024 với chủ đề “Từ trải nghiệm tới trái tim” sẽ diễn ra vào sáng ngày 25/4 tại Khu du lịch hồ Núi Cốc. ...
[Photo] Đảo Trường Sa Lớn - Thị trấn giữa biển khơi

[Photo] Đảo Trường Sa Lớn - Thị trấn giữa biển khơi

Những ngày đầu tháng 4/2024, đoàn công tác của tỉnh Thái Nguyên có dịp đến thăm, động viên quân và dân huyện đảo Trường Sa trong đó có Đảo Trường Sa lớn. Nằm cách cảng ...
[Photo] Gặp mặt, tri ân chiến sĩ Điện Biên, TNXP, dân công hỏa tuyến, thân nhân liệt sĩ trực tiếp tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ

[Photo] Gặp mặt, tri ân chiến sĩ Điện Biên, TNXP, dân công hỏa tuyến, thân nhân liệt sĩ trực tiếp tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ

Trong không khí toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, ý nghĩa hướng về sự kiện 70 năm Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (7/5/1954-7/5/2024), ngày ...
[Infographic] Những điều cần biết về cải cách tiền lương trong năm 2024

[Infographic] Những điều cần biết về cải cách tiền lương trong năm 2024

Từ ngày 1/7/2024, sẽ thực hiện cải cách tổng thể chính sách tiền lương theo Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 21/5/2018 của Ban Chấp hành Trung ương. Theo đó, sẽ bỏ mức lương cơ sở, ...
[Infographic] Phương án tổ chức thi và xét công nhận tốt nghiệp THPT từ năm 2025

[Infographic] Phương án tổ chức thi và xét công nhận tốt nghiệp THPT từ năm 2025

Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa ban hành quyết định về việc phê duyệt phương án tổ chức kỳ thi và xét công nhận tốt nghiệp THPT từ năm 2025. Theo đó, kể từ ...

Chương trình phát thanh

Thời sự Chuyên mục Phát thanh giao thông Tiếng dân tộc