Người Kurd ở Iraq bỏ phiếu đòi độc lập bất chấp phản đối từ Baghdad

Người dân ở khu vực chủ yếu người Kurd sinh sống tại miền Bắc Iraq đã bắt đầu bỏ phiếu trong cuộc bầu cử địa phương đầu tiên, như một phần nỗ lực nhằm củng cố chính quyền bán tự trị của vùng này. Cuộc trưng cầu ý dân diễn ra trong bối cảnh chính quyền trung ương Iraq cũng như một số quốc gia khu vực đã đưa ra những lời cảnh báo “cứng rắn”.

Những người ủng hộ cuộc trưng cầu ý dân của người Kurd ở Iraq. (Ảnh: Reuters)

Cuộc bỏ phiếu là giai đoạn đầu trong cuộc bầu cử 3 giai đoạn nhằm chọn ra đại diện các cấp quận, thành phố và vùng. Cuộc bỏ phiếu đã bị chính quyền trung ương của Iraq chỉ trích là "một trò đùa".

Tuy nhiên đối với người Kurd, cuộc bầu cử đại diện cho một bước tiến hướng tới hệ thống liên bang mà họ tìm kiếm bấy lâu nay.

Phát biểu trước khi trưng cầu ý dân diễn ra, ông Masoud Barzani, người đứng đầu khu tự trị người Kurd tại Iraq tuyên bố: “Tôi muốn nhắc lại rằng cuộc trưng cầu ý dân này không phải là để vẽ lại biên giới của người Kurd”.

“Sau cuộc trưng cầu ý dân chúng tôi đã sẵn sàng để bắt đầu quá trình đối thoại với Baghdad”, ông nêu rõ. “Thời gian có thể là một năm, hai năm và nếu có cuộc đối thoại mang tính xây dựng với Baghdad thì chúng ta có thể dành thời gian nhiều hơn nữa, nhưng tôi muốn nhấn mạnh, chúng ta sẽ không bao giờ đàm phán lại mối quan hệ đối tác không thành công mà chúng tôi đã có trong quá khứ với Baghdad”.

Người Kurd chiếm khoảng 20% dân số Iraq đã đòi quyền tự quyết từ nhiều thập niên qua. Chính vì thế, cuộc trưng cầu ý dân của người Kurd đã vấp phải sự phản đối của chính quyền trung ương Iraq.

Thủ tướng Iraq Haider al-Abadi ngày 14/9 cảnh báo cuộc trưng cầu ý dân về độc lập của Chính quyền khu vực tự trị của người Kurd ở miền Bắc Iraq có thể gây chia rẽ sắc tộc, khiến người dân Iraq phải đối mặt với những hiểm họa khôn lường, đồng thời cho biết chính phủ nước này luôn phản đối các hành động chống lại hiến pháp.

Trong bài phát biểu trên truyền hình về cuộc trưng cầu ý dân của người Kurd, Thủ tướng Haider al-Abadi nhấn mạnh, Iraq sẽ không từ bỏ người Kurd và và không cho phép bất cứ nỗ lực nào ngăn cản điều này.

“Quyết định trưng cầu ý dân về độc lập của chính quyền khu tự trị người Kurd là quyết định đơn phương, đe dọa an ninh và sự thống nhất của đất nước, ảnh hưởng đến mọi người dân”, ông Haider al-Abadi khẳng định. “Nó vi phạm hiến pháp và đe dọa sự chung sống hòa bình giữa các cộng đồng dân cư. Vì thế, chúng tôi sẽ thực hiện mọi biện pháp để bảo toàn sự thống nhất đất nước và lợi ích của người dân”.

Để đáp trả kế hoạch trưng cầu độc lập, chính phủ Iraq đã yêu cầu chính quyền khu tự trị người Kurd giao lại quyền kiểm soát các cửa khẩu biên giới quốc tế và các sân bay quốc tế trong khu vực, cũng như yêu cầu các quốc gia khác ngừng giao dịch mua bán dầu mỏ với người Kurd.

Tương tự các nước láng giềng của Iraq là Iran, Syria và Thổ Nhĩ Kỳ cũng phản đối kế hoạch này do lo ngại một nhà nước độc lập của người Kurd có thể kích động chủ nghĩa ly khai tại khu vực có đông người Kurd sinh sống.

Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Binali Yildirim cảnh báo các hành động của Thổ Nhĩ Kỳ nhằm đáp trả lại cuộc trưng cầu ý dân về nền độc lập của khu vực người Kurd ở miền Bắc Iraq sẽ bao gồm các lĩnh vực an ninh, ngoại giao, chính trị và kinh tế. Phát biểu với các phóng viên, ông Binali Yildirim cho rằng cuộc trưng cầu ý dân này là một sai lầm và động thái mang tính "phiêu lưu" trên sẽ đẩy Thổ Nhĩ Kỳ vào nguy hiểm. Ông nhấn mạnh các hành động của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ được tiến hành với sự phối hợp chặt chẽ với Iraq, Iran và các nước láng giềng.

“Thổ Nhĩ Kỳ không bao giờ có thể chấp nhận một sự thay đổi hiện trạng tại khu vực biên giới phía Nam”, ông Binali Yildirim nói. “Cuộc trưng cầu ý dân tại miền Bắc Iraq là bất hợp pháp và vô giá trị”.

Giới phân tích cho rằng, sau khi dẹp xong hiểm họa nhóm Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng, vấn đề người Kurd sẽ trở thành một chuyện phức tạp tại Iraq. Trong bối cảnh cuộc chiến chống khủng bố tại đây vẫn chưa thể kết thúc hoàn toàn, vấn đề người Kurd rất có thể châm ngòi cho một cuộc nội chiến tại nước này, đồng thời kéo theo một loạt các bất ổn và xung đột mới tại khu vực Trung Đông./.

Vũ Anh Tuấn/VOV-Trung tâm Tin