Lệnh trừng phạt của Mỹ có thể đẩy Thổ Nhĩ Kỳ vào vòng tay Nga

"Chúng tôi đang xem xét toàn bộ tình hình Thổ Nhĩ Kỳ, nó rất phức tạp. Tôi không trách họ vì có rất nhiều tình huống", Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Nhà Trắng hôm 26/7, đề cập tới hợp đồng tên lửa phòng không S-400 giữa Ankara và Moskva.

Trump không cho biết thời điểm ông ra quyết định áp lệnh cấm vận Thổ Nhĩ Kỳ để đáp trả việc nước này quyết tâm theo đuổi hợp đồng S-400, bất chấp việc nhiều nghị sĩ Mỹ đang kêu gọi Washington trừng phạt Ankara.

Giới chuyên gia cho rằng lệnh cấm vận một thành viên NATO có thể là cách răn đe nhằm ngăn các quốc gia mua vũ khí từ Nga, nhưng cũng có nguy cơ trở thành đòn "gậy ông đập lưng ông" gây thiệt hại cho Washington và mang lại nhiều lợi ích cho Moskva.

Thổ Nhĩ Kỳ và Nga ký thỏa thuận mua tên lửa S-400 trị giá 2,5 tỷ USD vào tháng 12/2017. Mỹ liên tục phản đối hợp đồng này, cho rằng Nga có thể đưa chuyên gia tới Thổ Nhĩ Kỳ và tiếp cận mạng lưới phòng không NATO, cũng như nghiên cứu tiêm kích tàng hình F-35 để nắm thông tin tác chiến bí mật, xóa bỏ ưu thế của chiến đấu cơ đắt nhất thế giới.

Đạn tên lửa S-400 được Nga chuyển giao cho Thổ Nhĩ Kỳ. Ảnh: Bộ Quốc phòng Nga.

"Hợp đồng S-400 của Thổ Nhĩ Kỳ đã phá hoại nỗ lực điều phối hoạt động mua bán, sản xuất vũ khí trong khối NATO. Không trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ cũng là tín hiệu bật đèn xanh cho các thành viên NATO mua vũ khí từ đối thủ như Nga và Trung Quốc, gây nguy hại cho ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ", Timothy Ash, chuyên gia chiến lược thuộc tổ chức phân tích Bluebay Asset Management, nhận xét.

Những người ủng hộ trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng việc không phản ứng trước hợp đồng S-400 cũng làm suy yếu công cụ cấm vận của Mỹ nhằm vào những nước như Venezuela, Cuba, Triều Tiên và Nga. Dù vậy, Washington cũng đối mặt với không ít thiệt hại nếu quyết tâm răn đe đồng minh Ankara."Hợp đồng S-400 của Thổ Nhĩ Kỳ đã phá hoại nỗ lực điều phối hoạt động mua bán, sản xuất vũ khí trong khối NATO. Không trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ cũng là tín hiệu bật đèn xanh cho các thành viên NATO mua vũ khí từ đối thủ như Nga và Trung Quốc, gây nguy hại cho ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ", Timothy Ash, chuyên gia chiến lược thuộc tổ chức phân tích Bluebay Asset Management, nhận xét.

"Các lệnh cấm vận sẽ chỉ đẩy Thổ Nhĩ Kỳ rời xa khỏi quỹ đạo phương Tây và xích lại gần hơn với những quốc gia đối địch như Nga và Iran", Ash cảnh báo, cho rằng mục tiêu của Moskva chính là gây rạn nứt trong nội bộ NATO.

Ankara có thể đáp trả Washington bằng cách hạn chế quyền sử dụng sân bay Incirlik, căn cứ chiến lược có vai trò đặc biệt quan trọng với hoạt động quân sự của Mỹ ở Trung Đông. Thổ Nhĩ Kỳ cũng sẵn sàng tăng cường các đợt tấn công nhằm vào dân quân người Kurd được Mỹ hậu thuẫn tại Syria.

"Nga dường như đã qua mặt Mỹ liên tục trong nhiều năm qua. Việc áp đặt các lệnh trừng phạt sẽ chỉ giúp Moskva đạt mục đích gây chia rẽ giữa Ankara và Washington cũng như trong khối NATO", Ali Bakeer, nhà phân tích chính trị Thổ Nhĩ Kỳ, nhận định.

Theo Đạo luật Chống đối thủ thông qua Lệnh trừng phạt (CAATSA) của Mỹ, chính quyền Trump sẽ phải chọn ít nhất 5 trong 12 phương án cấm vận Thổ Nhĩ Kỳ, nhằm vào ngành xuất khẩu, quân sự, thương mại và các khoản vay từ ngân hàng Mỹ.

Xe gắp đạn thuộc tổ hợp S-400 tại sân bay quân sự Thổ Nhĩ Kỳ hôm 12/7. Ảnh: Twitter.

Một số chuyên gia cho rằng Washington sẽ chủ yếu nhắm tới những công ty trong ngành công nghiệp quốc phòng của Ankara, hạn chế ảnh hưởng tiêu cực tới nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ. Lầu Năm Góc đã gạt Thổ Nhĩ Kỳ khỏi dự án F-35, trong khi Tổng thống Trump thông báo ngừng bán tiêm kích F-35 cho nước này.

"Điều đó sẽ gây thiệt hại nặng nề với nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ và quan hệ song phương với Mỹ, đẩy Ankara về phía Moskva", Bakeer cảnh báo.

Truyền thông Thổ Nhĩ Kỳ giữa tháng 6 cho biết Ankara đã chuẩn bị nhiều kế hoạch đối phó như mua tiêm kích tàng hình Su-57 Nga hoặc đẩy nhanh phát triển tiêm kích thế hệ 5 nội địa mang tên mã TF-X. Đây có thể là cơ hội tuyệt vời để Nga chào bán các tiêm kích hiện đại kèm thỏa thuận chuyển giao công nghệ cho Thổ Nhĩ Kỳ.