Iran đe dọa tấn công căn cứ Mỹ, Nga giục Mỹ mau rút quân ở Syria

Tổng thống Donald Trump lần đầu tiên thông báo hồi tháng 12/2018 rằng ông có kế hoạch rút toàn bộ quân Mỹ khỏi Syria sau khi tuyên bố IS đã bị đánh bại. Tuy nhiên, Mỹ không đưa ra thời hạn cụ thể về việc rút quân và điều này khiến cả chính phủ Syria và những lực lượng ủng hộ Tổng thống Assad là Nga và Iran đều tỏ ra ngày càng mất kiên nhẫn.

Một chiếc xe chở các thiết bị quân sự của Mỹ di chuyển tại một ngôi làng ở Syria ngày 26/1/2019. Ảnh: AFP

Trong bối cảnh đó, Nga đã hối thúc Mỹ nên sớm rút quân khỏi Syria như đã tuyên bố.

"Chúng tôi nhấn mạnh rằng Mỹ nên tuân thủ cam kết của mình và rút toàn bộ quân khỏi Syria", Phó Ngoại trưởng Nga Sergei Ryabkov khẳng định với báo giới ngày 11/2, theo hãng thông tấn Tass.

Chỉ một ngày trước đó, Iran cũng có những động thái nhằm đối phó với các hoạt động của Mỹ ở Syria khi Phó Bộ trưởng Quốc phòng Iran Reza Talai-Nik cảnh báo rằng "tất cả căn cứ của Mỹ đều nằm trong tầm bắn của Iran" và nếu Washington không tuân thủ cam kết rút quân, Tehran sẽ tấn công các căn cứ này.

Cuộc nổi dậy của phe đối lập năm 2011 nhằm chống lại Tổng thống Syria Bashar al-Assad đã biến thành một cuộc nội chiến phức tạp khi Mỹ và các đồng minh khu vực là Israel, Qatar, Saudi Arabia và Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu tài trợ và huấn luyện cho các nhóm nổi dậy, còn Iran huy động các lực lượng Hồi giáo dòng Shiite trong khu vực ủng hộ chính phủ Syria. Tuy nhiên, đến năm 2014, Mỹ đứng về phía Lực lượng Dân chủ Syria của người Kurd nhằm tập trung vào cuộc chiến chống IS. Năm 2015, Nga chính thức can thiệp vào Syria theo yêu cầu của Tổng thống Assad.

Chính phủ Syria chào đón sự hiện diện của Nga và Iran tại đây, thậm chí cả khi tầm nhìn của họ về tương lai đất nước sau 7 năm nội chiến này có nhiều khác biệt. Phó Ngoại trưởng Nga Sergei Ryabkov đã nói trên CNN vào tháng 1/2019 rằng Moscow và Tehran là "đối tác" chứ không phải "đồng minh" và họ không có cùng quan điểm với nhau về tương lai khu vực. Tuy nhiên, đại sứ Nga tại Iran Levan Dzhagaryan sau đó đã làm rõ nhận định trên và khẳng định rằng "các đối thủ của chúng tôi đang tìm cách chia rẽ giữa Iran và Nga nhưng điều này sẽ không thành công".

Từ đầu năm 2017, Nga và Iran cùng với Thổ Nhĩ Kỳ đã tham gia vào các cuộc đàm phán hòa bình tại thủ đô Astana của Kazakhstan và thành phố Sochi của Nga. Bất chấp những khác biệt về chính trị, 3 quốc gia này đều thống nhất trong một mục tiêu chung là buộc Mỹ rút quân đúng thời hạn sau khi Lầu Năm Góc không đưa ra bất kỳ tuyên bố chính thức nào về thời gian rút quân cụ thể.

Không lâu sau khi Tổng thống Trump tuyên bố rút quân, Reuters dẫn lời một quan chức Mỹ cho biết quá trình này sẽ diễn ra từ 60 - 100 ngày. Tháng 1/2019, Newsweek nhận được xác nhận từ một quan chức quốc phòng rằng quân đội Mỹ đã bắt đầu di dời các trang thiết bị tại một căn cứ không quân ở đông bắc Syria, gần biên giới với Iraq.

Tướng Mỹ Joseph Votel cũng phát biểu với truyền thông rằng việc rút quân "có thể" diễn ra "trong một vài tuần nhưng tất cả sẽ còn phải dựa vào tình hình trên thực địa"./.