EU nhóm họp về vai trò của Bắc Ireland thời kỳ hậu Brexit

Tuy nhiên, theo giới quan sát, ngoài vấn đề này, một mục tiêu quan trọng khác của cuộc gặp là tương lai của Bắc Ireland, một phần của Vương quốc Anh, nhưng vẫn muốn tiếp tục ở lại Liên minh châu Âu.

Ảnh minh họa: AP

Cuộc họp được tổ chức theo sáng kiến của Thủ tướng Cộng hòa Ireland Enda Kenny, yêu cầu các đối tác châu Âu cân nhắc khả năng tự động chấp nhận Bắc Ireland là một thành viên nếu nước này tách khỏi Vương quốc Anh để trở thành một quốc gia thống nhất với Cộng hòa Ireland, giống như trường hợp nước Đức năm 1990.

Thỏa thuận hòa bình “Ngày thứ 6 tốt lành” ký tháng 4/1998 đề cập khả năng một cuộc trưng cầu ý dân về thống nhất Bắc Ireland và Cộng hòa Ireland, song với điều Anh và Cộng hòa Ireland đều nhất trí rằng, dư luận hai bên ủng hộ một diễn biến như thế.

Theo các nhà ngoại giao châu Âu, một phần của dự thảo tuyên bố mà Liên minh châu Âu thông qua trong ngày 29/4 sẽ khẳng định, Hội đồng châu Âu thừa nhận, trên cơ sở luật pháp quốc tế, vùng lãnh thổ không thể chia cắt của một nước Ireland thống nhất sẽ là một phần của Liên minh châu Âu.

Tuy nhiên, một nguồn tin châu Âu khẳng định, mục đích cuộc họp sẽ chỉ dừng lại ở vấn đề này chứ không xác định lập trường đối với sự thống nhất của đảo Ireland.

Kể từ cuộc trưng cầu ý dân ủng hộ việc Anh rời Liên minh châu Âu, những lời kêu gọi tổ chức một cuộc trưng cầu tương tự về số phận của Bắc Ireland và Scotland trong Vương quốc Anh ngày càng tăng và đặt ra những thách thức không hề nhỏ đối với nước này.

Hiện nay các cuộc thăm dò dư luận đều cho thấy, đa số cử tri tại những thành phần của Vương quốc Anh này đều ủng hộ việc tiếp tục ở lại Liên minh châu Âu.

Có thể thấy, việc Anh quyết định rời Liên minh châu Âu đã đặt nước này trước một vấn đề chính trị phát sinh không hề nhỏ, đó là sự gia tăng căng thẳng nội bộ giữa các vùng.

Sự căng thẳng này vốn đã thể hiện rõ trong cuộc trưng cầu ý dân hồi giữa năm ngoái khi đa số cử tri Anh nói không với Liên minh châu Âu, còn cử tri Scotland và Bắc Ireland lại nói có. Đảng Dân tộc Scotland vẫn đang nuôi ý định tiến trình cuộc trưng cầu ý dân lần 2 về việc tách khỏi Anh sau thất bại năm 2014. Hiện nay tỷ lệ cử tri Scotland nói có với việc tách khỏi Liên hiệp Anh đã tăng lên.

Còn đối với Bắc Ireland, từ lâu vùng đất này đã được xem là một điểm bất ổn của nước Anh. Một thực tế không thể phủ nhận là một khi Anh rời Liên minh châu Âu, đường biên giới giữa Bắc Ireland và Cộng hoà Ireland sẽ không còn là đường biên giới của Liên minh châu Âu nữa mà sẽ trở thành biên giới giữa một nước trong và ngoài Liên minh châu Âu.

Điều này sẽ gây ra nhiều tác động chưa lường trước về kinh tế và chính trị đối với Cộng hoà Ireland và Liên hiệp Anh. Hơn nữa, quyết định của Anh rời Liên minh châu Âu cũng giúp đảng Sinn Fein theo đường lối dân tộc chủ nghĩa ở Bắc Ireland trỗi dậy.

Trong một phát biểu mới đây, Thủ tướng Anh Theresa May cũng thừa nhận những thách thức này: “Chúng tôi muốn đảm bảo rằng, Vương quốc Anh là một quốc gia an ninh và đoàn kết hơn. Điều này có nghĩa là chúng ta phải cùng nhau chống lại những tư tưởng cực đoan đang muốn chia rẽ đất nước, cũng như xu hướng đòi ly khai đang ngày càng tăng, muốn phá vỡ liên minh quý giá này của chúng ta”.

Như vậy, cùng với những thách thức trong tiến trình đàm phán rời Liên minh châu Âu, nước Anh sẽ đồng thời phải đối mặt với những căng thẳng nội bộ rất lớn, có thể đặt nước Anh vào thế khó trên bàn thương lượng.

Anh sẽ duy trì quan hệ với Liên minh châu Âu ở định dạng nào khi mà áp lực từ Bắc Ireland và Scotland không ngừng gia tăng, trong khi Liên minh châu Âu hồi tuần này đã thẳng thắn bày tỏ lập trường cứng rắn hơn về chiến lược đàm phán với Anh.

Ông Charles Tannock, một nghị sĩ bảo thủ ở Anh cho biết: “Với các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu, đặc biệt là ở Pháp và Đức thì họ sẽ rất cứng rắn với nước Anh trong các cuộc đàm phán bởi rõ ràng họ sẽ không muốn thấy một thỏa thuận dành nhiều đảm bảo cho nước Anh hơn là các quốc gia thành viên. Hơn nữa, điều này có thể gây mất ổn định cho toàn bộ 27 nước thành viên”.

Dẫu vậy, một điểm có thể khiến các nhà lãnh đạo Anh tạm yên lòng đó là việc Thủ tướng Cộng hòa Ireland Kenny tới nay vẫn nhiều lần nhấn mạnh, giờ không phải là lúc để tổ chức một cuộc tham vấn về thống nhất Ireland và Bắc Ireland./.