Nhắc đến ẩm thực Việt Nam là nhắc đến những món ăn truyền thống, những đồ uống truyền thống đã đi vào văn hóa người Việt. Văn hóa ẩm thực của người Việt không chỉ nói về sự đa dạng trong các món ăn, cách chế biến, nguyên liệu của món ăn ra sao mà còn là cách thưởng thức món ăn, đồ uống đó. Cách ăn của từng món ăn truyền thống, cách uống của những món đồ uống truyền thống quen thuộc nhưng không phải ai cũng biết. Tất cả điều đó đã tạo nên nét văn hóa riêng trong văn hóa ẩm thực của Việt Nam.

Nói về đồ ăn truyền thống thì không phải chỉ có một vài món, mà mỗi miền lại có một món ăn riêng. Bánh chưng, bánh cuốn, nem cuốn… và rất nhiều món ăn khác nữa mà khi nhắc tới thôi là người ta đã nghĩ ngay tới hương vị thơm ngon của chúng. Nhưng đồ uống truyền thống của Việt Nam thì chỉ được đếm trên đầu ngón tay.

Trà Thái Nguyên có lẽ là món đồ uống được nghĩ tới đầu tiên khi nói về đồ uống truyền thống của người Việt.

Trong văn hóa uống của người Việt Nam, phải kể đến thú uống nước trà, đây là một văn hóa có từ lâu đời, cho đến nay nó vẫn là một trong những điểm nổi bật trong văn hóa ẩm thực dân tộc.

Chén trà có mặt ở mọi lúc, mọi nơi trong đời sống hàng ngày của người Việt. Khi có khách đến nhà, để bắt đầu cho mỗi câu chuyện thì chén trà là thứ không thể thiếu. Bắt đầu cho một ngày mới hay trong những buổi làm đồng vất vả hay trong cơ quan làm việc, tất cả đều có mặt chén trà Thái Nguyên.

Nhắc đến Thái Nguyên là nhắc tới hồ Núi Cốc, sông Công, di tích ATK Định Hóa và một thứ không thể thiếu là những đồi chè xanh bạt ngàn. Trà Thái Nguyên vốn đã nổi tiếng từ lâu nhưng ít ai biết là cây chè không phải có nguồn gốc từ Thái Nguyên. Khoảng năm 1922 với mục đích phủ xanh đồi trọc, người dân Thái Nguyên đã đến vùng Phú Hộ, Phú Thọ đem cây chè trung du về trồng. Điều đặc biệt là giống chè trung du này khi trồng ở Thái Nguyên lại sinh trưởng rất tốt và cho ra hương vị ngon hơn hẳn so với khi trồng tại Phú Thọ và làm nên một đặc sản như bây giờ. Trà Thái Nguyên đã trở thành một thương hiệu nổi tiếng, là một sản phẩm mang tính đặc thù của quê hương, vì thế nói đến Thái Nguyên là không thể quên món đồ uống này.

Ở Việt Nam không có trà đạo như Nhật Bản nhưng trong từng cách pha trà, dâng trà và thưởng trà đã nói lên những nét văn hóa vô cùng đặc sắc của người Việt. Trong văn hóa trà Việt Nam, người nhỏ pha trà, dâng trà mời người lớn hơn. Văn hóa đó còn thể hiện đặc biệt hơn trong cách thưởng thức trà. Hương cốm non, vị chan chát đầu lưỡi, vị ngọt cuống họng, những hương vị đặc trưng của trà Thái Nguyên sẽ được người ta thưởng thức và gọi đó là một văn hóa, một nét văn hóa truyền thống mà con người Việt Nam vẫn làm hàng ngày nhưng vô tình không để ý nhiều đến nó.

Ngày nay, chúng ta đang tất bật với những bộn bề lo toan cuộc sống mà đôi khi thèm một cảm giác thanh thản, yên bình để quên đi những lúc mệt mỏi đó, cùng nhau tâm sự, cùng nhau lắng nghe để cuộc sống chậm lại, nhẹ nhàng hơn. Chính vì thế mà mỗi khi có thời gian rảnh rỗi, mọi người trong gia đình hay bạn bè thường ngồi lại với nhau quanh ấm trà nóng để cùng cười, cùng nói, cùng thưởng thức ấm trà Thái Nguyên ngon để thêm gần nhau hơn.

Qua đó mới thấy, văn hóa trà Việt không chỉ ở cách pha trà, dâng trà và thưởng trà mà còn thể hiện ở từng câu chuyện khi uống trà. Người ta thưởng trà có thể độc ẩm, nhị ẩm hoặc tam ẩm, đặc biệt hơn nữa là quần ẩm, tức là nhiều người cùng thưởng thức. Những câu chuyện xoay quanh ấm trà thường chỉ là những câu chuyện hết sức bình dị trong cuộc sống mỗi con người. Nhưng chính sự bình dị đó đã làm nên một nét văn hóa vô cùng độc đáo trong ấm trà Thái Nguyên.

Nét văn hóa trà đó vẫn luôn hiện hữu trong mỗi con người Việt và chắc chắn sẽ được lưu lại mãi, bảo tồn mãi về sau.