Trang chủ Việt Nam Văn hóa

Sớm xác lập “chủ quyền” cho đàn Bầu Việt Nam

Văn hóa 16/11/2016

Đàn Bầu Việt Nam là rất đặc sắc, độc đáo...

PGS. TS. NGƯT Nguyễn Bình Định - Viện trưởng Viện Âm nhạc Việt Nam chia sẻ rằng, trên thế giới có hơn 10 loại đàn một dây, phân bố nhiều nhất là ở châu Á rồi đến châu Phi và một số nước ở miền Nam châu Âu. Các loại đàn một dây thuộc chi dây gảy có các loại như: đàn Kingri, đàn Ektar, đàn Tuntune, đàn Gopicand của Ấn Độ; đàn Bầu của Việt Nam; đàn Tushuenkin (Độc huyền cầm) của Trung Quốc; đàn Ichigenkin (Nhất huyền cầm) của Nhật Bản; đàn Xađiu (còn đọc là Xa-đi-ơ) của Căm pu chia; 3 loại đàn Cung ở Trung Phi, Đông Phi, Nam Phi; đàn một dây ở Indonesia, ở Madagasca… Đàn một dây thuộc chi dây kéo có các loại như: Đàn Rababa ở các nước A rập; đàn Orutu ở Kenya, Uganda; đàn Gusle (có 3 loại) ở Serbi, Croatia, Montenegro…

som xac lap chu quyen cho dan bau viet nam

Trong số các đàn một dây trên thế giới, đàn Bầu của Việt Nam được đánh giá là rất đặc sắc, độc đáo… bởi lẽ đàn Bầu là đàn duy nhất phát ra âm thanh là âm bồi... Ảnh: TL.

Trong số các đàn một dây trên thế giới, đàn Bầu của Việt Nam được đánh giá là rất đặc sắc, độc đáo… bởi lẽ đàn Bầu là đàn duy nhất phát ra âm thanh là âm bồi; chỉ có một dây, không có phím bấm nhưng có thể chơi được tất cả các cao độ (kể cả các âm có cao độ tuyệt đối và các âm có cao độ tương đối với các mức độ non già tùy ý); có khả năng trình diễn tất cả các kỹ thuật rung, nhấn, đặc biệt là các dạng luyến láy, tô điểm âm khác nhau nên rất phù hợp với kiểu giai điệu âm nhạc có nhiều âm hoa mỹ, luyến láy của Việt Nam.

Do sử dụng kỹ thuật uốn vòi đàn (có người gọi là cần đàn), tạo ra sự căng chùng khác nhau của dây đàn nên đàn Bầu là nhạc cụ duy nhất trên thế giới làm được việc với một lần kích âm có thể cho một âm cơ bản và các âm khác có cao độ cao hơn hoặc thấp hơn âm cơ bản ấy tới một quãng 5 (các nhạc cụ khác không thể làm ra được các âm có cao độ thấp hơn âm cơ bản với một lần kích âm vì không có kỹ thuật làm chùng dây đàn).

Đồng quan điểm, GS Trần Quang Hải cũng cho rằng, Trung Quốc có Độc huyền cầm, Nhật Bản có Ichigenkin (nhất huyền cầm), Ấn Độ có Gopi Yantra, Cao Miên có Sadiou... Tất cả những cây đàn một dây đó không có cây nào sử dụng bồi âm như đàn Bầu của Việt Nam.

Theo GS Trần Quang Hải, cây đàn bầu là nhạc cụ “đặc hữu” của Việt Nam từ rất xa xưa và gắn liền với đời sống của người dân. Trong kho tàng âm nhạc Việt Nam có các bài bản cho đàn Bầu dựa trên các bài dân ca quan họ, lý, hát ru, dân ca cải biên, chèo, tuồng, múa rối nước, ca Huế, đờn ca tài tử Nam bộ.... Ngoài ra, đàn Bầu còn dùng để đệm cho ngâm thơ, hoặc độc tấu, song tấu, tứ tấu, ngũ tuyệt, dàn nhạc giao hưởng dân tộc. Các nhạc sĩ Việt Nam đã sáng tác những bản cho đàn bầu như: Vì miền Nam (Huy Thục), Niềm Tin Tất Thắng (Khắc Chí), Hồi tưởng (Xuân Thi), Đối thoại (Đỗ Hồng Quân), Dòng kênh trong (Hoàng Đạm), Buổi sáng sông Hương, Cung đàn đất nước (Xuân Khải), Gửi Thu Bồn, Quê mẹ (Khắc Chí), Gửi Huế mến yêu (Đình Long), Gửi đến Ngự Bình (Quốc Lộc), Thoáng quê ( Thanh Tâm), Câu hát mẹ ru (Phú Quang)...

Đàn Bầu Việt Nam có từ bao giờ?

GS Trần Quang Hải cho biết, tìm hiểu trong thư tịch và hiện vật khảo cổ học cũng như lịch sử chữ viết có một số sách sử quan trọng có đề cập đến đàn Bầu. Theo An Nam chí lược, Đại Việt sử ký toàn thư, Chỉ Nam Ngọc âm giải nghĩa, Đại Nam thực lục tiền biên, Tân Đường thư, Cựu Đường Thư... cây Đàn Bầu ra đời xuất phát điểm ở vùng đồng bằng Bắc Bộ, sau đó được người Kinh Việt Nam mang sang Quảng Tây Trung Quốc.

Trong “Đại Nam thực lục tiền biên” (bộ sử của nhà Nguyễn) ghi cây đàn Bầu đã được sáng tạo từ năm 1770, trải qua gần 250 năm, đặc biệt là từ năm 1956 (ngày thành lập Học Viện âm nhạc quốc gia Hà Nội), đàn Bầu được phát triển nhanh chóng với những khóa dạy đàn bầu ở Học viện, những nghệ nhân trình diễn trong và ngoài nước, cải tiến đàn bầu từ hình dáng tới kỹ thuật, sáng tác bài bản mới, tạo một chỗ đứng cao cấp cho nhạc cụ này (được coi là “hoàng tử” nhạc cụ Việt Nam).

Theo GS Trần Quang Hải, cây Đàn Bầu ra đời xuất phát điểm ở vùng đồng bằng Bắc Bộ - Việt Nam. Ảnh: TL.

Cây đàn Bầu cũng từng được các nghệ sĩ mù ở Hà Nội dùng phụ đệm hát xẩm ở các chợ trời từ cuối thế kỷ thứ 19. Do đó đàn này còn được gọi là “đàn xẩm”. Đàn Bầu được đưa vào dàn nhạc cung đình Huế từ cuối thế kỷ 19 và xuất hiện trong dàn nhạc tài tử Nam bộ từ năm 1930...

Theo nhà nghiên cứu Hoàng Yến, năm 1892, đàn Bầu mới được những người hát xẩm phía Bắc đưa vào xứ Huế để ca khúc đệm đàn cho một số bộ phận vương quan tiến bộ yêu thích thanh âm trong trẻo, nỉ non đó. Cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, Vua Thành Thái – một trong ba vị vua yêu nước thời Pháp thuộc, ông yêu tiếng đàn Bầu như hơi thở quê hương xứ An Nam, lúc đó đàn Bầu mới được thay thế đàn tam trong ngũ tuyệt tranh-tỳ-nhị-nguyệt và bầu.

Đàn bầu có mặt trong dàn đờn tài tử nam bộ từ năm 1930 do những người miền Trung vào miền Nam khai khẩn đất hoang vào cuối thế kỷ XIX. Đàn Bầu được gọi là “đờn một dây” hay “đờn độc huyền”.

PGS Nguyễn Bình Định lại cho rằng, cho đến nay, chúng ta vẫn chưa có đủ cứ liệu để xác định một cách chính xác đàn Bầu có từ bao giờ. Có người thì cho rằng, đàn Bầu ra đời ở khoảng thế kỷ IX- X, có người còn đưa ra con số cụ thể là đàn Bầu được chế tạo vào năm 1770... Tuy chưa có giả thuyết nào được khẳng định là chính xác nhưng chúng ta có thể nói đàn Bầu là nhạc cụ bản địa của người Việt, đã có từ lâu đời, ít nhất cũng phải có trước thế kỷ XIX.

Sớm xác lập "chủ quyền" cho đàn Bầu

Theo GS Trần Quang Hải, vài năm nay ở Trung Quốc đã có những festival nhạc dân tộc với những màn biểu diễn đàn bầu. Trên trang web China Daily USA đăng bài cùng hình ảnh của Xinhua với chú thích “Hàng trăm người dân tộc Kinh thiểu số cùng chơi đàn độc huyền cầm” trong một lễ hội truyền thống ở Trung Quốc. Bài viết nói rằng tộc người Kinh (Jing) này đã di cư từ Việt Nam sang Trung Quốc từ khoảng 500 năm trước và hiện tộc người này có khoảng 22.000 người.

Trong dàn nhạc dân tộc, đàn Bầu được gọi là "hoàng tử" của các loại đàn. Ảnh: TL.

Trung Quốc đã gửi nhạc công sang Việt Nam học đàn Bầu, mời một số nhà nghiên cứu sưu tầm tài liệu để viết về đàn bầu và đưa lên mạng thông tin đàn Bầu rất được người dân tộc Kinh (ở Trung Quốc) yêu thích.

Nhạc sĩ Đức Trí, người đã nhiều năm theo học đàn Bầu chia sẻ: “Tôi chợt nhớ, cách đây 10 năm, tôi tình cờ xem được trên kênh truyền hình CCTV của Trung Quốc một chương trình hòa tấu nhạc dân tộc và đã rất kinh ngạc khi thấy có cây đàn Bầu trong dàn nhạc dân tộc Trung Quốc. Đây là điều chưa từng thấy trước đó”.

Nhạc sĩ Đỗ Lộc cho biết: “Năm 1967, Đoàn múa hát Quân giải phóng miền Nam Việt Nam sang Bắc Kinh biểu diễn. Tiết mục biểu diễn đàn Bầu của nhạc sĩ Đức Nhuận thật sự xuất sắc vì đàn Bầu là của Việt Nam mà Trung Quốc không có nên họ ngỏ lời xin học, Việt Nam đồng ý. Nghệ sĩ Điền Xương của Trung Quốc đi theo đoàn Việt Nam suốt thời gian đoàn lưu diễn để được thầy Đức Nhuận chỉ dẫn về đàn bầu...”.

Nghệ sĩ đàn bầu Nguyễn Tiến kể: “Cuối năm 2013, tôi đã từng nói chuyện và biểu diễn minh họa về lịch sử phát triển cây đàn bầu Việt Nam tại Học viện Quảng Tây (Trung Quốc), nơi cũng có một khoa giảng dạy đàn Bầu. Cả hội trường vô cùng ngạc nhiên. Trưởng khoa đàn Bầu (và là người chỉ huy dàn nhạc của học viện) là Thái Ương đã nói với tôi: “Nghe anh nói chuyện cả buổi sáng nay tôi mới hiểu được hết cái hay và cái đẹp của cây đàn Bầu Việt Nam. Học viện chúng tôi có khoa đàn Bầu là vì có một số học viên là người dân tộc Kinh có nhu cầu nên chúng tôi dạy thôi. Hiện nay cũng có học sinh Trung Quốc đang học tại Học viện âm nhạc quốc gia Việt Nam về đàn Bầu. Có cô gái Trung Quốc tên là Tôn Tiến cũng từng gặp tôi để học hỏi về đàn bầu”.

Theo một số nghệ sĩ và nhà nghiên cứu âm nhạc, đàn Bầu chỉ mới được Trung Quốc lưu tâm đến không đầy 20 năm sau này, vì trước đó không thấy dạy đàn bầu ở các nhạc viện Trung Quốc.

“Một chuyện khác là bản ARIRANG của Hàn Quốc đã bị Trung quốc dự định trình UNESCO để được tuyên dương là di sản văn hóa phi vật thể của Trung quốc vì họ có người Triều Tiên là sắc tộc sống ở Trung quốc. Nhưng ban nghiên cứu xứ Hàn Quốc đã phản ứng kịp thời và tổ chức hội thảo tại Seoul và tôi được mời tham dự hồ sơ này vào năm 2012. Và bản ARIRANG được UNESCO nhìn nhận là của Hàn Quốc vào năm 2014. Đối với việc muốn lấy đàn Bầu là nhạc cụ của Trung Quốc với lý do là Trung Quốc có một bộ lạc người Kinh sống ở xứ họ. Nhưng việc chuẩn bị để tước lấy đàn Bầu đã được nghĩ đến từ lâu? Họ mới gửi nhạc công sang Viêt Nam học đàn bầu, mời một số nhà nghiên cứu sưu tầm tài liệu để viết về đàn bầu và đưa lên wikipedia để tuyên bố là đàn Bầu là nhạc cụ Trung quốc chứ không phải Việt Nam.

Nếu các ban nghiên cứu của Việt Nam không phản ứng (Viện Âm nhạc và những nhà nghiên cứu Việt Nam không có phản ứng thì không sớm thì muộn nhạc cụ đàn Bầu sẽ thuộc quyền “sở hữu” của Trung Quốc đứng về mặt pháp lý”, GS Trần Quang Hải nói.

Theo Dân trí

Tags:

Đàn bầu xác lập chủ quyền Nghiên cứu nhạc cụ dàn nhạc dân tộc Việt Nam

Tin bài liên quan

Business Times: Việt Nam chuẩn bị cho bước nhảy vọt trong năm 2022

Kinh tế 14/02/2022

Tạp chí Business Times khẳng định nhờ tốc độ phục hồi mạnh mẽ sau tác động kinh tế của đại dịch COVID-19 và tăng tốc trong năm 2022, Việt Nam hoàn toàn xứng đáng với danh hiệu “con hổ châu Á mới."

Các nhà ngoại giao tại Hà Nội: Việt Nam là một đất nước giàu quyết tâm

Đại hội XIII 19/01/2021

Phó Đại sứ Anh tại Việt Nam Marcus Winsley cho rằng, Việt Nam là một đất nước giàu quyết tâm và Anh hy vọng trong năm 2021 Việt Nam sẽ chứng minh cho thế giới thấy mức độ quyết tâm trong giải quyết những thách thức chung.

Việt Nam có sức hút nhà đầu tư trong giai đoạn hậu COVID-19

Kinh tế 07/12/2020

Việt Nam được đánh giá ít bị tác động nhất trong số các quốc gia Đông Nam Á. Theo đó, giới đầu tư và doanh nghiệp tại Việt Nam vẫn tin vào sức bật của thị trường M&A.

Hiệp định RCEP mở ra cơ hội mới cho doanh nghiệp Nga tại Việt Nam

Kinh tế 17/11/2020

Thứ trưởng Bộ Phát triển Kinh tế Nga Vladimir Ilyichev cho biết Bộ này đang nghiên cứu nội dung văn bản của hiệp định, nhằm đưa ra những đánh giá và khuyến nghị cụ thể cho giới doanh nghiệp.

Xuất nhập khẩu nông sản Việt Nam-Trung Quốc đạt hơn 9,8 tỷ USD

Kinh tế 28/10/2020

Trong 9 tháng năm 2020, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu nông sản Việt Nam - Trung Quốc đạt hơn 9,8 tỷ USD.

Sau khi Việt Nam không tham gia, ban tổ chức cũng hủy giải Toulon

Thể thao 26/10/2020

Do dịch COVID-19 vẫn đang có những diễn biến phức tạp tại nhiều quốc gia trên thế giới, đội tuyển U22 Việt Nam đã không thể tham dự giải bóng đá Maurice Toulon Revello 2020 tại Pháp như kế hoạch.

Tin mới hơn

Lần đầu tiên tổ chức Lễ hội đua thuyền các huyện đảo trong cả nước

Văn hóa 22/03/2024

Ngày 22/3, lần đầu tiên Lễ hội đua thuyền giữa các huyện đảo trong cả nước diễn ra tại huyện đảo Cô Tô, tỉnh Quảng Ninh

Hơn 5.000 người diễu hành áo dài tại Thành phố Hồ Chí Minh trong ngày 8/3

Văn hóa 08/03/2024

Các đại biểu là lãnh đạo, nguyên lãnh đạo TW, Thành phố Hồ Chí Minh cùng hơn 5.000 phụ nữ và người yêu áo dài của thành phố cùng đồng diễn tiết mục "Tôi yêu áo dài Việt Nam" trên Phố đi bộ Nguyễn Huệ.

Cùng em vẽ tranh trong vườn thi họa

Văn hóa 27/02/2024

Vườn thi họa là một trong những hoạt động bên lề do Hội Văn học nghệ thuật tỉnh tổ chức nhân dịp Lễ hội thơ Nguyên tiêu 2024 vừa qua với mong muốn lan tỏa tình yêu văn học và hội họa tới thế hệ trẻ. Ở trong vườn, các em thanh thiếu nhi ở nhiều lứa tuổi sẽ họa lại các câu thơ chọn lọc về chủ đề "Tiếng ca người Việt Bắc" của các tác giả tiêu biểu trong lĩnh vực văn học nghệ thuật ở 6 tỉnh vùng Việt Bắc.

Công bố thêm nhiều di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia

Văn hóa 26/02/2024

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng đã ban hành nhiều quyết định ghi danh di sản vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Khai hội chùa Hương

Văn hóa 15/02/2024

Sáng 15/2/2024 (mùng 6 tháng Giêng), Lễ hội chùa Hương Xuân Giáp Thìn 2024 chính thức khai mạc với chủ đề "Lễ hội chùa Hương an toàn - văn minh - thân thiện" nhằm khẳng định giá trị văn hóa lễ hội chùa Hương và phát huy giá trị quần thể di tích Quốc gia đặc biệt Hương Sơn - chùa Hương (huyện Mỹ Đức, TP. Hà Nội).

Tin bài khác

Ngày 24/12, khánh thành cao tốc Tuyên Quang-Phú Thọ

Văn hóa 19/12/2023

Theo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh Tuyên Quang, đến nay, dự án đường cao tốc Tuyên Quang-Phú Thọ kết nối với đường cao tốc Nội Bài-Lào Cai đã cơ bản hoàn thành. Lễ khánh thành dự án được tổ chức vào ngày 24/12/2023 theo đúng tiến độ thực hiện dự án điều chỉnh được duyệt.

Từ 11/12, du khách được phép thông quan qua khu vực cầu Bắc Luân II

Văn hóa 10/12/2023

Từ ngày 11/12/2023, khách sử dụng hộ chiếu và sổ thông hành du lịch biên giới chính thức được phép thông quan qua Cửa khẩu quốc tế Móng Cái (khu vực Bắc Luân II).

Lần đầu tiên triển lãm nghệ thuật đa giác quan Van Gogh tại Việt Nam

Văn hóa 10/12/2023

Lần đầu có mặt tại Việt Nam, triển lãm nghệ thuật Van Gogh Art Lighting Experience đang thu hút sự quan tâm đặc biệt từ công chúng yêu hội họa trên cả nước.

Ra mắt 15 sản phẩm du lịch đêm Hà Nội: Gia tăng trải nghiệm cho du khách

Văn hóa 25/11/2023

Lễ ra mắt sản phẩm du lịch đêm Hà Nội nhằm tôn vinh, bảo tồn di sản văn hóa của Hà Nội, mang đến cho du khách, người dân Thủ đô những trải nghiệm độc đáo, mới mẻ.

Tổ chức Năm Du lịch quốc gia - Điện Biên 2024

Văn hóa 19/11/2023

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có Quyết định 3462 về việc Phê duyệt Đề án tổ chức Năm Du lịch quốc gia - Điện Biên 2024. Đây là sự kiện văn hóa - kinh tế - xã hội tiêu biểu, có quy mô quốc gia và tầm quốc tế, gắn với kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (07/5/1954 - 07/5/2024).

Xem thêm

Đọc nhiều

Cách dịch biển số xe xấu-đẹp tại Việt Nam

Xe+

Có rất nhiều cách luận biển số tại Việt Nam, trong đó dựa trên phát âm và giá trị là hai cách phổ biến nhất. Quan niệm xấu, đẹp về biển số tại Việt Nam có ...

Tự soi mình theo Nghị quyết Trung ương 4 để liên hệ, kiểm điểm, khắc phục

Chính trị

Vì sinh mệnh chính trị của Đảng, vì sự nghiệp đẩy mạnh CNH-HĐH đất nước, vì mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, các cấp ủy đảng từ Trung ương ...

[Megastory] Phát hiện 11 ca nhiễm COVID-19, Thái Nguyên nâng cao các giải pháp ứng phó

Sức khỏe

Trong 3 ngày qua, Thái Nguyên phát hiện 11 trường hợp dương tính với SARS-CoV-2, gồm 3 trường hợp tại huyện Đồng Hỷ (ngày 31/10, cách ly từ khi trở về Thái Nguyên), 8 trường ...

Khu cách ly tập trung đầu tiên trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên sẵn sàng hoạt động

Thái Nguyên

Trước tình hình diễn biến phức tạp của dịch bệnh viêm đường hô hấp do chủng mới của virus Corona gây ra,cùng với cả nước, tỉnh Thái Nguyên đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ ...

Thái Nguyên: 99 ca nghi nhiễm Covid-19, ghi nhận 57 ca mắc Covid-19 (ngày 30/11)

Sức khỏe

Thái Nguyên công bố 99 ca nhiễm Covid-19 mới, cập nhật sáng 30/11. Tổng số ca mắc Covid-19 lũy tích từ 01/01/2021 đến nay: 410 ca

Clip ngắn

Nghệ An: Khẩn trương truy bắt đối tượng cướp ngân hàng ở thị xã Cửa Lò

0:36 02/02/2024 17:04

Bình Thuận: Điều tra vụ một người nước ngoài tử vong trong tư thế hai chân bị trói

0:36 02/02/2024 17:06

Học sinh tại hơn 30 tỉnh, thành nghỉ Tết từ hôm nay

0:35 05/02/2024 17:00

Hơn 650 chuyến bay bị chậm giờ ở Tân Sơn Nhất

0:38 05/02/2024 17:00

Bỏ xếp loại trên bằng tốt nghiệp trung học cơ sở

0:48 15/02/2024 17:00

Multimedia

Ảnh Infographic Megastory

Xem trên

[Photo] Mùa sen về trên vùng đất đệ nhất danh Trà

12:28 | 16/05/2024

Nhắc đến trà Thái Nguyên nhiều người đam mê ẩm thực trà đã khá quen thuộc với các dòng sản phẩm như: Trà đinh, trà tôm nõn, trà móc câu…Vài năm gần đây có một ...

[Photo] Ấn tượng Khai mạc Mùa du lịch Thái Nguyên 2024

22:13 | 25/04/2024

Ngày 25/4, tại Khu du lịch Hồ Núi Cốc, tỉnh Thái Nguyên tổ chức Khai mạc Mùa du lịch năm 2024 với chủ đề “Từ trải nghiệm tới trái tim”. Trong chương trình đã diễn ...

[Infographic] Đa dạng hoạt động trong Tuần văn hoá, thể thao, du lịch và Chương trình Khai mạc Mùa du lịch tỉnh Thái Nguyên năm 2024

21:50 | 24/04/2024

Chương trình Khai mạc Mùa du lịch tỉnh Thái Nguyên năm 2024 với chủ đề “Từ trải nghiệm tới trái tim” sẽ diễn ra vào sáng ngày 25/4 tại Khu du lịch hồ Núi Cốc. ...

[Photo] Đảo Trường Sa Lớn - Thị trấn giữa biển khơi

11:16 | 24/04/2024

Những ngày đầu tháng 4/2024, đoàn công tác của tỉnh Thái Nguyên có dịp đến thăm, động viên quân và dân huyện đảo Trường Sa trong đó có Đảo Trường Sa lớn. Nằm cách cảng ...

[Photo] Gặp mặt, tri ân chiến sĩ Điện Biên, TNXP, dân công hỏa tuyến, thân nhân liệt sĩ trực tiếp tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ

11:38 | 24/04/2024

Trong không khí toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, ý nghĩa hướng về sự kiện 70 năm Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (7/5/1954-7/5/2024), ngày ...

[Infographic] Những điều cần biết về cải cách tiền lương trong năm 2024