Nhập khẩu gặp khó, thị trường ô tô đầu năm có khan hiếm?

Tăng ngoài dự kiến

Người Việt Nam thường thích mua sắm vào dịp trước tết Âm lịch, ô tô không nằm ngoài xu thế chung đó. Chưa nói đến nhu cầu mua xe ô tô đã bị nén lại trong 3 tháng cuối của năm 2017, bởi tâm lý chờ đợi giá xe sẽ còn tiếp tục giảm thêm khi thuế NK ô tô nguyên chiếc từ ASEAN về 0% từ năm 2018.

"Việc Toyota và Honda quyết định tạm dừng XK xe ô tô sang Việt Nam là quyền của DN, không can thiệp được. Tuy nhiên, đứng từ góc độ của người tiêu dùng có thể thấy, quyền lợi có thể bị ảnh hưởng. Bởi hàng hóa NK vào Việt Nam càng nhiều với mức giá cả cạnh tranh thì người tiêu dùng có thêm quyền lựa chọn. Việc Toyota và Honda tạm ngừng XK xe vào Việt Nam sẽ khiến người tiêu dùng hạn chế bớt cơ hội lựa chọn…" - ông Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (VINASTAS), cho biết.

Vậy nên hiện đang là giai đoạn nhu cầu mua ô tô tăng cao. Dạo quanh một vòng các đại lý ô tô du lịch nhận thấy lượng khách hàng đến showroom rất đông, nhiều mẫu xe đang bán rất chạy, thậm chí ngoài dự kiến của các hãng.

Đại diện Thaco cho hay, 2 mẫu xe Peugeot mới vừa được ra mắt hồi đầu tháng 12/2017 là 3008 và 5008 đang lắp không kịp bán. Cũng tương tự như vậy CX5 thế hệ mới của Thaco cũng ở tình trạng khan hàng. Hiện tại, phiên bản CX-5 2.5L FWD thế hệ mới đã ngừng nhận đặt cọc đối với khách muốn nhận xe trước Tết Nguyên đán, do phía nhà máy không đủ nguồn cung.

“Chúng tôi cũng không dự báo được tình trạng mua xe lại tăng mạnh ngay trong tháng 1/2018 như vậy”, vị đại diện này cho biết.

Thậm chí mẫu xe CR-V của Honda, mặc dù giá mẫu xe này hiện được chính thức chốt cao hơn giá dự kiến trước đó khi ra mắt xe tới khoảng 200 triệu, thậm chí khách hàng còn bắt buộc phải mua thêm bộ phụ kiện, nhưng không ít khách hàng vẫn chấp nhận để có xe trước Tết.

Thuế giảm, giá không giảm

Có thể thấy thị trường ô tô tháng đầu tiên của năm 2018 đang có những chiều hướng không được như khách hàng mong muốn.

Đó là việc giá xe ô tô đã không giảm ngay như kỳ vọng của mặc dù thuế NK ô tô từ ASEAN đã giảm từ 30% xuống 0% kể từ ngày 1/1/2018.

Trước thời điểm 1/1/2018, một số thông tin hiếm hoi về mức giá giảm chút ít đến từ các mẫu xe lắp ráp trong nước. Đơn cử, Thaco công bố giá bán năm 2018 cho Peugeot 3008 và 5008 với mức giảm 40 triệu đồng so với giá trước đó. Giá giảm được lý giải là nhờ thuế TTĐB dòng xe này giảm từ 1/2018.

Mua xe gì, vào thời điểm nào, chấp nhận giá bao nhiêu là quyền quyết định của mỗi khách hàng

Hay thương hiệu Nissan cũng có mức giá giảm 127 triệu với Nissan X-Trail và 50 triệu với Nissan Sunny; Mẫu xe cỡ nhỏ City của Honda cũng có giá mới thấp hơn giá cũ từ 5 đến 9 triệu đồng…

Tuy nhiên hầu hết còn lại đã không có sự thay đổi giá trong tháng đầu năm 2018 này, thậm chí còn cao hơn như CR-V của Honda do vẫn phải chịu thuế NK 30%.

Hay Mazda CX-5 trong tháng 1 này cũng tăng giá nhẹ (10-30 triệu đồng) so với năm 2017 do lượng đặt hàng CX-5 thế hệ mới quá lớn, trong khi phía đối tác cung cấp linh kiện không kịp để lắp ráp, buộc hãng phải nhập một số linh kiện qua đường hàng không, khiến giá thành tăng nhẹ so với dự kiến.

Nhiều mẫu xe ô tô khác tuy không tăng giá bán trực tiếp nhưng lại bị cắt giảm ưu đãi, khiến giá bán thực tế năm 2018 cao hơn năm 2017. Chẳng hạn, mẫu bán tải Ford Ranger hiện không còn được hưởng các ưu đãi, khiến giá xe trở về mức giá cũ từ 660-870 triệu đồng từ tháng 12/2017. Còn Toyota Fortuner bản thấp nhất vẫn duy trì mức giá niêm yết 1,1 tỷ đồng từ đầu năm 2017 đến nay. Nhưng nếu mua xe vào thời điểm này, khách hàng còn phải chi thêm 100 - 150 triệu đồng cho các đại lý.

Khan hiếm xe NK

Tiếp theo đó là tình trạng khan hiếm, thậm chí không có xe ở khá nhiều mẫu xe NK. Tình trạng khan hiếm một số mẫu xe NK được dự báo là sẽ kéo dài trong thời gian tới.

"Dự thảo Thông tư quy định việc kiểm tra chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với ô tô NK thuộc đối tượng của Nghị định 116/2017/NĐ-CP quy định điều kiện sản xuất, lắp ráp, NK và kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ô tô đã được Vụ Khoa học và Công nghệ hoàn thiện, trình Bộ Giao thông vận tải ngay trong năm 2017, theo đúng thời hạn đặt ra. Bộ Giao thông vận tải cũng đã phê duyệt Thông tư và sắp sửa đăng công bố. Dự kiến, trong đầu tuần tới, việc đăng công bố rộng rãi sẽ được triển khai." - ông Trần Quang Hà, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ (Bộ Giao thông vận tải), cho biết.

Thông tin mới nhất được đại diện Toyota Việt Nam xác nhận tối ngày 17/1 là Toyota tạm ngừng XK ô tô sang Việt Nam. Mặc dù có đầu tư sản xuất lắp ráp ô tô tại Việt Nam, nhưng hiện lượng xe nhập từ Thái Lan, Indonesia và Nhật bản của Toyota đang chiếm khoảng 20% số xe bán ra trên thị trường, tương đương 1.000 xe mỗi tháng (gồm Hilux, Yaris, Fortuner và các mẫu xe Lexus).

Cũng tương tự như vậy Honda Việt Nam xác nhận phía công ty mẹ đang dừng XK ô tô sang Việt Nam. Ngoài Toyota và Honda, những liên doanh khác tại Việt Nam cũng cho biết họ không thể nhập xe về bán như Ford, Mitsubishi hay Suzuki.

Chưa thực hiện được các quy định tại Nghị định 116/2017/NĐ-CP là lý do của việc tạm ngừng nói trên. Hiện Nghị định này chưa có thông tư hướng dẫn và các hãng đều đang chờ để biết chính xác loại giấy Chứng nhận kiểu loại (VTA) có thể tìm kiếm từ những tổ chức, cơ quan nào ở nước ngoài.

Không chỉ vậy, kể cả khi có thông tư hướng dẫn thì các hãng cũng cần vài tháng chuẩn bị đủ giấy tờ nên trong thời gian trước mắt thị trường sẽ không có, hoặc có ít, một số mẫu xe NK như Ford Ranger, Ford Focus, Toyota Fortuner, Toyota Camry, Corrolla Altis, Toyota Yaris, Honda CR-V, Honda City, Honda Civic, Nissan Sunny, Nissan Navara, Mitsubishi Triton, Mistubishi Pajero,...

Sản xuất trong nước đang nỗ lực cạnh tranh với sản phẩm NK về chất lượng và giá cả

Tuy nhiên, các hãng xe NK từ châu Âu như Mercedes, BMW, Porsche lại không mấy lo lắng và cho rằng hoàn toàn có thể cung cấp loại giấy VTA như Chính phủ Việt Nam yêu cầu.

Mới đây, ngày 12/1, ông Paul de Courtois, Giám đốc điều hành BMW châu Á cho biết: hãng tại Đức đang tiến hành chuẩn bị loại giấy tờ quy định tại Nghị định 116 và tin rằng "đáp ứng đủ chứng từ như Việt Nam yêu cầu".

Có thể thấy sự tác động của chính sách tới thị trường kinh doanh sản xuất ô tô Việt Nam đã ngày một rõ nét, và điều này nằm trong chủ trương của Chính phủ.

Tại Hội nghị tổng kết công tác ngành Công Thương vừa được tổ chức mới đây, Bộ Công Thương khẳng định sẽ có một số các biện pháp nhằm để kiểm soát tốt lượng ô tô NK và hỗ trợ cho sản xuất trong nước.

Cơ quan này cũng cho biết sẽ tập trung xây dựng chuỗi cung ứng ngành ô tô cho các doanh nghiệp sản xuất và lắp ráp ô tô trong và ngoài nước.

Lượng xe hiện nay chỉ khan hiếm một số mẫu, và trong một thời điểm nhất định. Việc lựa chọn các sản phẩm và chấp nhận ở mức giá nào tùy thuộc vào quyền quyết định của khách hàng.

Có ý kiến cho rằng, ô tô không phải mặt hàng thiết yếu, việc một số mẫu xe tạm ngừng không NK không ảnh hưởng gì quá lớn tới thị trường. Hiện khách hàng không nên “quyết tâm” phải mua bằng được xe vào thời điểm trước Tết bởi sẽ phải chịu mức giá cao, thậm chí bị đại lý ép giá, ép mua linh kiện.

Tháng 10/2017, Chính phủ ban hành Nghị định 116/2017/NĐ-CP quy định về điều kiện kinh doanh ô tô. Hai điểm được cho là khó khăn với các DN NK là DN cần có giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại xe cơ giới do nước ngoài cung cấp (VTA); và mỗi lô hàng đều phải kiểm định một mẫu xe.

Được biết hiện nay có 4 DN là: Ford Việt Nam, Toyota Việt Nam, Thaco, Mercedes-Benz Việt Nam đã có Giấy phép NK ô tô do Bộ Công Thương cấp.