Hà Nội thiếu hàng trăm nghìn tỷ đồng cho các dự án đường sắt đô thị

Sáng 18/2, ông Hoàng Trung Hải, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội đã thăm và làm việc với Ban quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội.

Báo cáo của Ban quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội cho biết, năm 2016 Ban được giao quản lý 2 dự án thực hiện đầu tư là: Dự án tuyến 3 đoạn Nhổn - ga Hà Nội; Dự án tuyến 2, đoạn Nam Thăng Long – Trần Hưng Đạo và 2 dự án chuẩn bị đầu tư là: đoạn ga Hà Nội – Hoàng Mai; đoạn Trần Hưng Đạo- Thượng Đình.

Theo Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội và Quy hoạch GTVT Thủ đô Hà Nội đến đến năm 2030, tầm nhìn 2050, Hà Nội sẽ xây dựng 9 tuyến đường sắt đô thị với tổng chiều dài 732,5 km (bao gồm cả các đoạn kéo dài các tuyến đường sắt đô thị trung tâm kết nối với đô thị vệ tinh). Khái toán tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 700.801 tỷ đồng tương đương 31, 42 tỷ USD (đến năm 2030 cần 18,29 tỷ USD, sau năm 2030 cần 13,13 tỷ USD./.

Dự án tuyến số 3, đoạn Nhổn - ga Hà Nội là đoạn tuyến giai đoạn 1 của tuyến số 3, có chiều dài 12,5 km, với 8,5 km đi trên cao, 4 km đi ngầm. Hệ thống nhà ga 8 ga trên cao và 4 ga ngầm; mua sắm 10 đoàn ×4 toa tàu; 1 khu Depot tại Nhổn.

Tổng mức đầu tư điều chỉnh dự án 1.176 triệu Euro (32.910 tỷ đồng). Dự án chia thành 10 gói thầu chính.

Theo ông Nguyễn Cao Minh, Trưởng Ban quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội: Đến nay dự án đã hoàn thành đấu thầu và ký kết hợp đồng 8/9 gói thầu. Tổng giá trị các hợp đồng sau đấu thầu là hơn 853 triệu Euro (tiết kiệm dư 104,3 triệu Euro). Gói thầu số 9 đang chờ thẩm định để đấu thầu.

Bản đồ quy hoạch giao thông đường sắt đô thị khu vực trung tâm.

Dự án đang triển khai thi công, tổng khối lượng thực hiện khoảng 30%.Tiến độ tổng thể chậm so với kế hoạch 3 năm. Dự kiến hoàn thành, khai thác cuối năm 2021.

Các vấn đề khó khăn chính với dự án chậm công tác GPMB, di chuyển hạ tầng kỹ thuật ngầm nổi, cây xanh, đặc biệt là các ga ngầm làm ảnh hưởng gói thầu số 3.

Công tác đấu thầu lựa chọn nhà thầu gặp nhiều vướng mắc do các ràng buộc phức tạp cơ chế đấu thầu của nhà tài trợ. Đặc biệt việc xử lý gói thầu số 6 kéo dài. Kế hoạch vốn ODA không được bố trí đủ, tiềm ẩn nguy cơ tư vấn dừng hoạt động.

Tính đến 31/1/2017 dự án đã giải ngân 3.521 tỷ đồng vốn ODA và 634 tỷ vốn đối ứng. Năm 2016 giải ngân ODA 984/500 tỷ đồng kế hoạch giao và vốn đối ứng 241 tỷ đồng.

Hiện dự án kiến nghị thành phố thu hồi đất tại Cung Văn hóa hữu nghị Việt Xô và hoàn thành GPMB 4 ga ngầm vào quý 1 năm 2017; Xem xét bố trí đủ vốn ODA cho dự án giai đoạn 2017-2020 khoảng 3.500- 3.700 tỷ đồng/năm.

Dự án tuyến số 2, đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo, có chiều dài 11,5km, trong đó 8,8km đi ngầm, 3 km đi cao. Hệ thống nhà ga: 3 ga trên cao và 7 ga ngầm. Tổng mức đầu tư điều chỉnh đề nghị phê duyệt 36.587 tỷ đồng. Dự án sử dụng vốn vay ODA, JICA (Nhật Bản), với 6 gói thầu chính. Dự án đang trong giai đoạn lấy ý kiến thống nhất để làm cơ sở phê duyệt điều chỉnh dự án trong quý 1 năm 2017.

Đường sắt đô thị Hà Nội được kỳ vọng thay thế phương tiện cá nhân.

Ngoài các dự án đang triển khai trên, Ban quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội cũng đang triển khai các dự án chuẩn bị đầu tư, dự kiến trình Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư 4 dự án. Các dự án đang giao các nhà đầu tư nghiên cứu lập đề xuất đầu tư theo hình thức đối tác công tư PPP 2 dự án.

Bên cạnh đó, còn có 7 dự án mới quy hoạch chung chưa có nghiên cứu cụ thể, đáng chú ý trong số dự án này có 2 tuyến kéo dài kết nối đô thị vệ tinh Xuân Mai và Sóc Sơn.

Các dự án đường sắt đô thị Hà Nội đều có tổng mức đầu tư lớn rất lớn, chưa có nhà đầu tư quan tâm. Trong khi công tác chuẩn bị dự án sử dụng vốn ODA và vốn công yêu cầu thời gian dài. Đồng thời nguồn vốn ngân sách hiện nay hết sức khó khăn và hạn hẹp.

Bí thư Thành ủy Hoàng Trung Hải phát biểu tại buổi làm việc

Kết luận tại buổi làm việc, Bí thư Thành ủy Hoàng Trung Hải cho rằng thời gian thực hiện các dự án kéo dài, bị chậm tiến độ như vậy là không thể đáp ứng tốc độ đô thị hóa. “Tới đây, nếu muốn hạn chế các phương tiện ô tô, xe máy cá nhân thì chúng ta phải có phương tiện thay thế khoa học, hiện đại, văn minh, hợp lý. Các tuyến kết nối nếu không được đẩy nhanh tốc độ, dùng các cơ chế đặc thù, giải pháp hiệu quả hơn thì chúng ta vẫn không giải quyết được vấn đề tắc đường 3 tiếng đến 5 tiếng đồng hồ, kèm theo ô nhiễm khói bụi. Nếu giải quyết được vấn đề giao thông thông minh chính là giải quyết được cả vấn đề môi trường”, Bí thư Thành ủy Hoàng Trung Hải nói.

Theo Bí thư Thành ủy Hà Nội làm dự án PPP là vô cùng khó khăn đòi hỏi cơ quan nhà nước phải kiên nhẫn. Cần phải chứng minh dự án có lợi ích cho Nhà nước, cho người dân sử dụng, cho nhà đầu tư.

Bí thư Thành ủy Hà Nội Hoàng Trung Hải làm việc với Ban quản lý Đường sắt đô thị Hà Nội.

Bí thư Hoàng Trung Hải gợi ý các tuyến đường sắt kéo dài kết nối đô thị vệ tinh là rất hiệu quả. Đây là điều kiện mà các doanh nghiệp trong nước có thể khai thác, cần đẩy mạnh công tác chuẩn bị lên nữa. Đây là những dự án cấp bách vừa phát triển giao thông vừa phát triển được các đô thị Sơn Tây, Hòa Lạc, Xuân Mai, Sóc Sơn tạo điều kiện giãn dân, tạo thêm ra được nguồn thu tương lai. Đề nghị cần phải nghiên cứu phát triển dự án tuyến đường sắt theo hướng này./.