Đổi cách tính thang, bảng lương thế nào để người lao động không thiệt?

Mới đây, Bộ LĐ-TB-XH đã tổ chức lấy ý kiến góp ý về việc sửa đổi Nghị định 49/2013/NĐ-CP, trong đó có nội dung điều chỉnh mức khoảng cách “cứng’ là tối thiểu 5% giữa các bậc lương trong doanh nghiệp với 2 phương án được đưa ra.

Bộ LĐ-TB-XH đang đưa ra các phương án lấy ý kiến về việc thay đổi khoảng cách giữa các bậc lương trong doanh nghiệp. (Ảnh minh họa)

Theo đó, phương án 1 là bỏ quy định “cứng” về khoảng cách 5% giữa các bậc lương. Thay vào đó, số bậc của thang lương, bảng lương do doanh nghiệp quyết định căn cứ vào độ phức tạp quản lý, cấp bậc công việc hoặc chức danh đòi hỏi. Khoảng cách chênh lệch giữa 2 bậc lương liền kề phải đảm bảo khuyến khích người lao động nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ thuật, nghiệp vụ, tích lũy kinh nghiệm, phát triển tài năng.

Phương án 2 vẫn quy định khoảng cách mang tính định lượng, nhưng giảm từ 5% hiện hành xuống còn 3% để tiến tới bãi bỏ quy định này.

Nói về vấn đề này, nguyên Thứ trưởng Bộ LĐ-TB-XH Phạm Minh Huân ủng hộ bỏ quy định hiện hành khoảng cách tối thiểu 5% giữa các bậc lương. Ông Huân cho rằng: “Trước đây, trong điều kiện quản lý kinh tế tập trung, Nhà nước ban hành việc quy định thang bảng lương. Đồng thời, do cơ chế thương lượng còn chưa hoàn thiện nên trong Điều 93 của Bộ Luật Lao động đã giao cho Chính phủ xây dựng nghị định bao gồm các nguyên tắc để làm nền tảng cho việc thương lượng giữa doanh nghiệp và người lao động.

Đây là cơ sở để hình thành Nghị định 49/2013/NĐ-CP. Theo đó, doanh nghiệp đang xây dựng thang bảng lương với khoảng cách mỗi bậc lương cách nhau ít nhất 5% với mức lương bậc 1 là lương tối thiểu.

Tuy nhiên, trong nền kinh tế thị trường, về lâu về dài, việc hình thành thang bảng lương nên để cho doanh nghiệp quyết định, dựa trên cơ sở thương lượng giữa doanh nghiệp và người lao động”, ông Huân nêu quan điểm.

Ngoài ra, ông Phạm Minh Huân cũng cho rằng, từ ngày 1/1/2018, mức đóng BHXH sẽ tính trên cả mức lương, phụ cấp lương và các khoản phụ cấp khác. Chưa kể, khi có quy định tăng lương tối thiểu theo năm, doanh nghiệp sẽ phải điều chỉnh 2 lần. Một lần điều chỉnh để tăng nền lương tối thiểu mới. Một lần tăng để đảm bảo khoảng cách mới theo quy định 5%. Điều này sẽ tạo ra sức ép chi phí cho doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp thiết kế lương theo thâm niên và không khống chế “mức trần”.

Ông Huân nhận định, sẽ không có sự công bằng khi người lao động cùng làm một công việc, nhưng mức lương lại khác nhau.

Tuy nhiên, Nguyên Thứ trưởng Bộ LĐ-TB-XH cũng cho rằng, Việt Nam chưa thể bỏ hoàn toàn quy định 5% về khoảng cách giữa các bậc lương ngay tại thời điểm này. Bởi nếu vậy, những doanh nghiệp có ý thức có thể chia sẻ quyền lợi với người lao động. Song cũng sẽ khó tránh khỏi trường hợp doanh nghiệp ép tiền công của người lao động trong khi năng lực thương lượng của công đoàn còn hạn chế.

Theo quan điểm của ông Phạm Minh Huân, việc quy định bậc lương cách nhau từ 2-3% là hợp lý hơn cả trong bối cảnh hiện tại, giúp doanh nghiệp có thêm nguồn lực để đàm phán, nhằm nâng cao năng suất lao động trong môi trường cạnh tranh hiện nay./.