Chương trình giáo dục phổ thông mới sẽ không gây sốc

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ tại hội nghị đánh giá chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông hiện hành

Chương trình hiện hành vẫn nặng về kiến thức, nhẹ về kỹ năng

Chia sẻ với các thầy cô, đội ngũ chuyên gia tại Hội nghị tổng kết, đánh giá Chương trình Giáo dục Phổ thông (GDPT), sách giáo khoa (SGK) hiện hành của Việt Nam, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết, từ khi có chương trình (CT) sau năm 2000, ngành GD đã tổ chức đánh giá, điều chỉnh nhiều lần. Lần này, việc đánh giá được thực hiện theo cách tiếp cận mới – đánh giá trên cơ sở quan điểm Nghị quyết 29 của Đảng về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, các Nghị quyết, Quyết định của Quốc hội và Chính phủ về đổi mớiCT, SGK GDPT. Mục tiêu đánh giá là để phục vụ cho việc xây dựng CT mới và điều chỉnh nội dung, phương pháp dạy học theo CT hiện hành từ nay cho đến khi triển khai CT mới.

Khẳng định, quan điểm chủ đạo khi xây dựng CT GDPT mới là đổi mới căn bản, toàn diện nhưng phải kế thừa những nội dung tích cực của CT hiện hành, của truyền thống để tránh gây sốc. Bộ trưởng nói rõ: “Những gì bất cập trong CT hiện hành thì cần điều chỉnh. Bất cập không phải là thừa, mà là chưa hợp lý, phải điều chỉnh. CT hiện hành vẫn nặng về kiến thức, nhẹ về kỹ năng, đặc biệt là chưa tiếp cận theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực của người học. Hay về cấu trúc, CT hiện nay đóng theo các môn, không mở theo hướng liên môn, dẫn đến trùng lặp và thiếu hiệu quả trong việc hình thành, phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh. Một bất cập nữa, đó là CT GDPT hiện hành chưa đạt được mục tiêu phân luồng do nội dung học thiếu định hướng nghề nghiệp”.

Một CT hiện đại theo Bộ trưởng, phải có sự logic, tương tác, kế thừa lẫn nhau giữa các bộ phận. Do đó, trong việc điều chỉnh CT hiện hành, chúng ta cần xem xét theo huớng phát triển năng lực, nhẹ nhàng nhưng không cắt bỏ các nội dung học tập một cách cơ học.

Biên soạn sách giáo khoa phải quan tâm tới đội ngũ giáo viên và điều kiện trường lớp

Giáo dục, thời đại đang thay đổi, vì thế để chất lượng đào tạo tiếp cận, đáp ứng được nhu cầu của xã hội, tôi lưu ý hội nghị: “CT mới phải tạo ra động lực phát triển mới cho GDPT. Nhưng việc thêm-bớt môn học, cách thức xây dựng môn học của CT GDPT cần được xem xét chu đáo; phải đảm bảo logic, thể hiện đặc trưng của từng bậc học. Ví dụ, ở bậc THPT, chọn bao nhiêu môn là vừa, môn ấy như thế nào, bố trí thời lượng từng năm ra sao để quá trình học vẫn đảm bảo kiến thức phổ thông, nhưng đảm liên thông với GDNN, cả về cấu trúc, phân bổ, nội dung từng môn” Bộ trưởng yêu cầu.

Chỉ đạo việc hoàn thiện dự thảo CT GDPT tổng thể, Bộ trưởng cho rằng, về cơ bản dự thảo đã tiếp cận được yêu cầu, tư tưởng chủ đạo đặt ra trong NQ 29. Nhiệm vụ của Dự án Hỗ trợ đổi mới GDPT là sớm hoàn chỉnh, công bố CT tổng thể và CT từng môn học, làm cơ sở biên soạn SGK mới.

Bộ trưởng nhận định, để thực hiện CT mới, cần có sự chuẩn bị đội ngũ giáo viên. CT mới sẽ thay đổi từ nội hàm tới cách tiếp cận môn học, từ đơn môn sang đa môn, liên môn, tích hợp…, vậy đội ngũ giáo viên giảng dạy hơn 1 triệu người sẽ thay đổi như thế nào để khi CT, SGK mới ban hành phải có người dạy?

Chính vì lý do đó, Bộ đã yêu cầu Dự án Hỗ trợ đổi mới GDPT mời đội ngũ giáo viên PT đồng hành cùng quá trình đổi mới. Và trách nhiệm của Dự án, của Ban soạn thảo CT sau này là huy động mọi người cùng tham gia xây dựng CT tổng thể, CT bộ môn và biên soạn SGK để có một CT và nhiều bộ SGK tốt.

Bộ trưởng yêu cầu những người tham gia xây dựng CT, biên soạn SGK mới quan tâm đến 2 điều kiện quan trọng: đó là đội ngũ giáo viên và điều kiện trường lớp. Tránh tình trạng lệch pha giữa các thành phần tham gia đổi mới.

Bộ trưởng cũng thể hiện mong muốn nhận được nhiều ý kiến chia sẻ của các thầy cô trong quá trình đóng góp: “Tôi cũng muốn thầy cô tham vấn giúp Ban soạn thảo để lý giải vì sao qua các lần chỉnh sửa CT, SGK trước đây chưa thành công được như ý muốn. Cần phải chỉ ra, ngoài vấn đề từ sự bất ổn chưa hợp lý trong nội tại CT, còn nguyên nhân nào khác, liệu có phải do giáo viên, cơ sở vật chất trường lớp…?”

“Rõ ràng, điều kiện cơ sở vật chất trường sở của chúng ta hiện nay có hạn, và có nhiều ý kiến cho rằng để đổi mới GD phải có sự đồng bộ cả về vật chất và nội dung. Trong CT hiện nay, thời lượng của các môn học liên quan trải nghiệm sáng tạo thực tiễn ít, trong khi đó, để thực hiện giảng dạy những môn này cần có điều kiện trang thiết bị hỗ trợ. Khi triển khai phương pháp học tích cực thì phải thảo luận, chia nhóm, điều này đòi hỏi sĩ số học sinh trong lớp vừa phải, trong khi đó tại nhiều địa phương, nhiều trường, lớp học vừa chật, vừa thiếu. Do đó, muốn đổi mới phải đảm bảo tính đồng bộ.

“Vì dự thảo CT tổng thể đã được lấy ý kiến nhiều lần, trao đổi chuyên sâu, nên tại hội nghị này, tinh thần làm việc là không góp ý chung chung hay dỡ ra bàn lại mà tập trung góp những ý kiến cụ thể để hoàn thiện dự thảo CT. Những người có trách nhiệm cần lắng nghe, chắt lọc các ý kiến góp ý để xây dựng CT mới nhưng cũng cần lưu ý tiến độ để sớm hoàn thành trên nguyên tắc đảm bảo nhanh nhưng chất lượng”, Bộ trưởng đề nghị.

Bộ trưởng cho rằng với sự chỉ đạo định hướng rõ ràng cũng như tạo điều kiện tốt nhất của Bộ, với đội ngũ đông đảo nhiều giáo viên, chuyên gia giỏi, dù khối lượng công việc lớn, thời gian thực hiện không còn nhiều song tính khả thi của việc hoàn thành CT đúng tiến độ, đạt chất lượng là cao.