Chính sách thuế vẫn gây khó cho doanh nghiệp

Tại Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam thường niên (VBF) 2017 vừa qua, nhóm công tác thuế và hải quan thuộc Diễn đàn cho rằng, quá trình thực thi chính sách thuế thời gian qua còn nhiều bất cập.

Bất cập trong thực thi chính sách thuế

Cụ thể là có nhiều trường hợp doanh nghiệp đã được cấp giấy phép đầu tư với mức ưu đãi cụ thể, nhưng khi cơ quan thuế vào kiểm tra lại từ chối áp dụng những ưu đãi này, thậm chí còn yêu cầu doanh nghiệp nộp số thuế bổ sung, lãi chậm nộp và phạt do kê khai sai thuế...

Cần có đường dây nóng tiếp nhận phản ánh cũng như giải đáp khúc mắc về thuế của doanh nghiệp. (Ảnh minh họa: KT)

Bà Hương Vũ, Trưởng nhóm công tác thuế và hải quan thuộc Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam 2017 cho hay, do quy định của pháp luật thuế thay đổi liên tục và không thể rõ ràng trong mọi tình huống, nên việc áp dụng chính sách thuế cần dựa trên tính hợp lý và đạo lý thuế. Tuy nhiên, trên thực tế, có nhiều trường hợp cơ quan thuế không thực sự xem xét về đạo lý mà căn cứ vào hình thức hoặc vì áp lực về số thu mà có những áp đặt và diễn giải theo cách có lợi cho người thu thuế hơn là nhìn vào bản chất của giao dịch.

Đặc biệt đối với vấn đề hoàn thuế giá trị gia tăng (GTGT) của doanh nghiệp, bà Hương Vũ cho biết, hiện nay rất nhiều doanh nghiệp đang “vướng” trong quá trình hoàn thuế GTGT. Có trường hợp Tổng cục thuế căn cứ vào việc doanh nghiệp sử dụng sai mẫu tờ khai thuế GTGT đầu vào Mẫu 01 thay vì Mẫu 02 để từ chối hoàn thuế.

“Mặc dù trước đó doanh nghiệp đã thực hiện kê khai điều chỉnh theo đúng mẫu quy định theo hướng dẫn của Cục thuế địa phương. Doanh nghiệp đã phải rất vất vả giải trình với Tổng Cục thuế, thậm chí còn phải làm việc với với Bộ Công thương để xin xác nhận loại hình sản phẩm của Dự án thuộc đối tượng được hoàn thuế. Đến nay đã hơn 6 tháng trôi qua kể từ khi doanh nghiệp giải trình với Tổng Cục thuế, doanh nghiệp vẫn chưa nhận được phản hồi chính thức nào”, bà Hương Vũ cho biết.

Không dừng lại ở đó, trong vấn đề thuế thu nhập cá nhân, theo bà Hương Vũ, có rất nhiều doanh nghiệp gặp phải vướng mắc về công thức quy đổi thu nhập sau thuế thành thu nhập trước thuế.

Trưởng nhóm nghiên cứu cũng chỉ rõ, pháp luật hiện hành đã có quy định về việc Nhà nước có trách nhiệm bồi thường cho doanh nghiệp bị thiệt hại do hành vi thực thi chính sách thuế trái pháp luật của cơ quan nhà nước gây ra. Đồng thời cũng có quy định về việc xử lý kỷ luật cán bộ thuế, cán bộ hải quan khi có vi phạm.

Tuy nhiên, trên thực tế, khi cơ quan thuế làm sai, cán bộ thuế thiếu trách nhiệm gây ra tổn thất cho doanh nghiệp nhưng lại không bồi thường thiệt hại cho doanh nghiệp.

Đặc biệt, theo nhóm nghiên cứu, pháp luật về thuế hiện nay vẫn chưa có quy định cụ thể và hướng xử lý đối với việc ban hành các văn bản có nội dung sai luật, sai thẩm quyền, có nội dung trái ngược nhau cho cùng một vấn đề tương tự. Chính vì không có chế tài xử lý với những trường hợp này, nên tình trạng thiếu cẩn trọng của cán bộ thuế trong việc soạn thảo văn bản càng ngày càng gia tăng.

Vướng mắc thuế phải được giải quyết thấu đáo

Nhằm đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, thực thi chuẩn xác chính sách về thuế, nhóm công tác thuế và hải quan thuộc Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam 2017 kiến nghị, cơ quan thuế cần phải tuyệt đối tuân thủ cam kết với nhà đầu tư, thực thi trên tinh thần tôn trọng luật pháp.

Cụ thể là, cơ quan thuế cần xem xét bản chất của giao dịch để đánh giá, không nên áp đặt và quy chụp những lỗi sai hành chính để phủ nhận toàn bộ bản chất của giao dịch; Cần phải có chế tài rõ ràng đối với các cán bộ thuế khi cán bộ thuế thực thi sai, đưa ra các văn bản trả lời trái luật để cán bộ có trách nhiệm hơn với chính quyết định mà mình đưa ra.

Đáng lưu ý, theo nhóm nghiên cứu, cần có một đường dây nóng để tiếp nhận phản ánh cũng như giải đáp khúc mắc của doanh nghiệp. Đặc biệt những người phụ trách giải đáp phải là những cán bộ có kiến thức về pháp luật thuế, hoặc có đủ thẩm quyền liên hệ với bộ phận chức năng để giải quyết thấu đáo cho doanh nghiệp./.