“Bóc” kẽ hở dẫn tới tiêu cực, sai phạm trong kỳ thi THPT quốc gia

Đây là kết luận được đưa ra trong báo cáo kết quả khảo sát về kỳ thi trung học phổ thông quốc gia năm 2018 do UB Văn hóa Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội thực hiện. Báo cáo được gửi tới các đại biểu Quốc hội để phục vụ chương trình làm việc của Quốc hội tại kỳ họp thứ 6 tới đây.

Quy trình thi chặt chẽ, quy chế thi rõ ràng nhưng chấm thi là khâu yếu nhất, dẫn đến những tiêu cực, sai phạm tại các địa phương

Quy trình thi chặt chẽ nhưng chưa phù hợp vì “khoán” địa phương tổ chức

Theo báo cáo, trong những ngày diễn ra kỳ thi, lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thành lập 5 đoàn công tác để thường trực tại 5 vùng trên cả nước nhằm chỉ đạo kịp thời các tình huống xảy ra trong quá trình tổ chức thi.

Bộ cũng đã thành lập 11 đoàn thanh tra thi lưu động để tăng cường giám sát công tác tổ chức thi tại các hội đồng thi, huy động hơn 4.000 cán bộ giáo dục tại các trường cao đẳng, đại học và cán bộ, giáo viên các địa phương làm thanh tra cắm chốt tại 2.144 điểm thi trên toàn quốc.

Tuy nhiên, cơ quan khảo sát đã chỉ ra không ít hạn chế, đầu tiên là trách nhiệm của Bộ trong công tác chỉ đạo, quản lý tổ chức thi chưa gắn kết mật thiết với chính quyền của địa phương; nhất là trong công tác kiểm tra, giám sát ở từng khâu của các quy trình tổ chức thi và chấm thi.

Quy trình tổ chức thi được đánh giá là chặt chẽ, quy chế thi rõ ràng, nhưng khi kết quả thi được sử dụng để xét tuyển vào đại học, cao đẳng thì việc giao cho địa phương thực hiện từ khâu tổ chức thi đến chấm thi là chưa phù hợp.

Cơ quan khảo sát cũng chỉ ra hạn chế, Sở GD-ĐT tại một số địa phương đã không bám sát quy chế, trong tham mưu và tổ chức thi, chưa chủ động xây dựng hoặc đề xuất giải pháp hữu hiệu nhằm ngăn chặn tình trạng tiêu cực, gian lận trong thi cử, có sở vi phạm vào quy chế quản lý, tổ chức thi, chấm thi.

UB Văn hóa, Giáo dục đánh giá, trách nhiệm của một bộ phận cán bộ thanh tra cắm chốt chưa nhận thức, thực hiện đúng vai trò, nhiệm vụ của mình, thậm chí vi phạm nghiêm trọng quy chế thi, để lại hậu quả nặng nề cho xã hội.

Kết quả kháo sát cũng cho thấy, sự phối hợp giữa ngành giáo dục và ngành công an tại một số địa phương chưa đạt yêu cầu, để xảy ra tình trạng tiêu cực, thông đồng giữa các cán bộ coi chấm thi, vi phạm nghiêm trọng quy chế thi tại một số điểm thi.

Phiếu trắc nghiệm không có phách, sao dữ liệu bài thi nhiều sơ hở

UB Văn hóa, Giáo dục cũng nhấn mạnh, khâu chấm thi là khâu còn nhiều tồn tại, hạn chế, nhiều sai sót, gian lận nghiêm trọng tại một số địa phương, do một số sơ hở của quy trình kỹ thuật khâu chấm thi. Những sơ hở này bị lợi dụng để làm sai lệch kết quả thi, ảnh hưởng tiêu cực đến toàn bộ kỳ thi.

Cụ thể, phiếu trả lời trắc nghiệm không có phách, quy trình sao dữ liệu ra đĩa CD thực ra cũng không cần thiết vì dữ liệu quét phiếu trả lời hoàn toàn có thể truyền ngay về cơ sở dữ liệu của Bộ...

Cơ quan khảo sát khẳng định, vi phạm quy chế thi của một số cán bộ, giáo viên đang công tác trong ngành giáo dục đã ảnh hưởng nghiêm trọng hình ảnh nhà giáo, làm giảm sút niềm tin của xã hội đối với ngành giáo dục.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến các hạn chế trên, theo kết quả giám sát là việc xử lý sai phạm chưa đủ sức răn đe trước những tiêu cực gần đây.

Cơ quan khảo sát đề nghị Bộ GD-ĐT tạo tiếp tục phối hợp với Bộ Công an và các cấp có liên quan rà soát, xác định rõ trách nhiệm của các đơn vị, cá nhân có liên quan đến sai phạm tại một số địa phương và sớm có kết quả về sai phạm và cách xử lý mọi cá nhân, tổ chức liên quan.

UB cũng cho rằng, cần nghiêm túc xem xét lại vai trò, trách nhiệm của Bộ GD-ĐT và chính quyền địa phương trong các khâu coi thi và chấm thi, trách nhiệm của lãnh đạo một số hội đồng thi, trách nhiệm của các cán bộ, giảng viên của các trường đại học, cao đẳng trong việc phối hợp tổ chức thi tại địa phương, nhất là trách nhiệm của bộ phận làm công tác thanh tra, giám sát.