Toàn cảnh Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển chăn nuôi miền núi

Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển chăn nuôi miền núi tiền thân là Trại nhân giống ngựa Bá Vân được thành lập tháng 4/1960. Nhiệm vụ của trung tâm là nghiên cứu chọn lọc, nhân thuần, lai tạo, lưu giữ giống gốc các giống vật nuôi (gia súc, gia cầm và động vật rừng…), phù hợp với vùng sinh thái khí hậu và điều kiện phát triển chăn nuôi, xây dựng mô hình chăn nuôi bền vững ở các tỉnh trung du và miền núi, trong đó vẫn duy trì việc nghiên cứu, bảo tồn, nhân giống và lai tạo các giống ngựa.

Trung tâm có diện tích 70 ha, trong đó có 30 ha đồng cỏ. Đây là nơi nuôi dưỡng số lượng đàn ngựa, trâu giống lớn nhất miền Bắc hiện nay. Trung tâm cũng là nơi duy nhất tại Việt Nam thực hiện việc nghiên cứu chọn lọc, nhân giống, lai tạo, giữ giống gốc và bảo tồn nguồn gien các giống đại gia súc, gia cầm khu vực các tỉnh Trung du, miền núi phía Bắc. Nhận thấy công nghệ sinh học trong chăn nuôi có vai trò hết sức quan trọng, Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển chăn nuôi miền núi đang tập trung nhân thuần và lai tạo ngựa, tăng cường triển khai các chương trình nghiên cứu về chế phẩm sinh học từ gia súc để phục vụ cho sản xuất và đời sống.

Trung tâm đang nghiên cứu phát triển giống ngựa đua từ Đức

Hiện tại, trung tâm đang nhân thuần và lai tạo ba giống ngựa bao gồm ngựa bạch, ngựa lai đua và ngựa lai thồ. Trong đó, giống ngựa bạch được chọn lọc nhân thuần phát triển bảo tồn nguồn gien quý hiếm mà hiện cả nước chỉ còn khoảng 1.000 con. Ngựa bạch được nhân giống tại trung tâm là giống ngựa quý, thuần Việt. Không giống ngựa thường nuôi lấy sức kéo, ngựa bạch chủ yếu nuôi lấy thịt và nấu cao. Bên cạnh ngựa bạch, trung tâm cũng nghiên cứu phát triển giống ngựa đua từ Đức, một trong những giống ngựa quý đang được nghiên cứu. Việc thực hiện lai tạo bằng thụ tinh nhân tạo và sử dụng tinh nhập giúp trung tâm tiết kiệm, chủ động nguồn kinh phí, bởi nhập một con đực giống thì số tiền lên tới hàng vài tỷ đồng, còn một cọng tinh chỉ rơi vào khoảng 10 - 15 triệu đồng tùy từng giống.

Trại nghiên cứu trâu giống hạt nhân đang duy trì 60 con trâu giống Murrah

Song song với việc nghiên cứu, lai tạo, bảo tồn các giống ngựa quý, trung tâm còn có Trại nghiên cứu trâu giống hạt nhân và hiện cũng đang duy trì tới 60 con trâu giống Murrah có nguồn gốc Ấn Độ và trâu Việt Nam để nhân thuần, sản xuất tinh cọng rạ phục vụ việc lai tạo với trâu nội. Ngoài công nghệ phát triển thụ tinh nhân tạo trên ngựa và trâu bò, trung tâm còn sử dụng cả chế phẩm sinh học để gây động dục hàng loạt trên trâu, bò hoặc gây rụng trứng để đạt tỷ lệ thành công thụ tinh nhân tạo cao nhất. Việc nghiên cứu và ứng dụng thụ tinh nhân tạo cho trâu đã mở ra hướng đi chiến lược trong việc cải thiện chất lượng đàn trâu Việt Nam và thu hút đông đảo bà con các tỉnh tham gia chăn nuôi đàn trâu lai, góp phần xóa đói giảm nghèo, phát triển kinh tế địa phương.

Hiện tại, trung tâm đã làm chủ được công nghệ lai tạo tiên tiến, những con giống có giá trị thương phẩm cao được đẩy mạnh nghiên cứu, nhân giống nhằm chuyển giao ra bên ngoài cho bà con để bảo tồn, phát triển nguồn gien quý hiếm này. Hàng năm trung tâm đều cung cấp giống, đồng thời tổ chức các buổi tập huấn chuyển giao kỹ thuật tới tận thôn, bản cho người dân. Từ đó, việc nhân rộng mô hình chăn nuôi được trung tâm thực hiện khá tốt thông qua các tổ chức đoàn xã, phường, thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế địa phương. Ngoài hướng nghiên cứu cho đại súc, trung tâm còn mở rộng nghiên cứu các giống gia cầm phù hợp với vùng núi phía Bắc, trong đó, tập trung lai tạo ra các giống gà lai thả vườn, giống vịt phù hợp với điều kiện khí hậu miền núi.

Anh Lê Quốc Đạt, Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển chăn nuôi miền núi cho biết:“ Với lòng yêu nghề tôi cố gắng hết sức để con gia súc tốt, chuyển giao cho chương trình khuyến nông các tỉnh miền núi.”

Trung tâm hiện đã làm chủ được công nghệ lai tạo tiên tiến

Hiện trung tâm có 40 cán bộ công nhân viên, trong đó 17 người có trình độ đại học và trên đại học, số còn lại là kỹ thuật viên có nhiều kinh nghiệm công tác. Ngoài nhiệm vụ chính phải tập trung tối đa nhân lực, vật lực để nghiên cứu và phát triển giống và vật nuôi, trung tâm đang có những bước đi thích hợp để tận dụng, phát huy hết tiềm năng, thế mạnh hiện có góp phần phát triển kinh tế xã hội của ngành và địa phương. Đơn vị đang xây dựng phương án trình Viện Chăn nuôi (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) để đầu tư các hoạt động trải nghiệm. Ngoài ra, còn liên kết với các trường đua ngựa để cung cấp ngựa đua chất lượng cao.

Ông Nguyễn Văn Đại, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển chăn nuôi miền núi cho biết: “Thời gian tới, trung tâm sẽ tập trung sắp xếp bộ máy theo hướng tinh gọn, hiệu quả, phát triển khoa học công nghệ phải đáp ứng có hiệu quả, bám sát mục tiêu phát triển của ngành theo từng giai đoạn. Trước mắt giải quyết những vấn đề thực tiễn trong sản xuất, tăng thu nhập cho người chăn nuôi, nghiên cứu cần có trọng tâm, trọng điểm, căn cứ vào lợi thế cạnh tranh của sản phẩm và công nghệ, lợi thế của vùng sinh thái. Kết quả nghiên cứu phải mang tính công nghệ trọn gói, gắn kết giữa nghiên cứu với đào tạo nguồn nhân lực, trong đó tập trung chăn nuôi gia súc ăn cỏ phục vụ cho miền núi.”

Hướng tới sự phát triển trong tương lai, Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển chăn nuôi miền núi sẽ phấn đấu thực hiện đề án tái cơ cấu ngành chăn nuôi để trở thành Viện nghiên cứu chăn nuôi miền núi phía Bắc, nhằm nghiên cứu, chuyển giao các giống vật nuôi đặc thù trên địa bàn với định hướng kết hợp giữa nghiên cứu chuyển giao và khu du lịch sinh thái động vật nông nghiệp. Tăng cường chuyển giao khoa học công nghệ, góp phần thúc đẩy ngành chăn nuôi theo hướng chuỗi giá trị bền vững, an toàn./.