Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Phu nhân sẽ thăm chính thức Nhật Bản và tham dự Hội nghị Tương lai châu Á lần thứ 23 từ ngày 4 đến 8/6.

Hội nghị Tương lai châu Á là một trong những diễn đàn thường niên, có uy tín ở châu Á, do Tập đoàn truyền thông Nikkei (Nhật Bản) tổ chức.

Hội nghị lần này với chủ đề “Chủ nghĩa toàn cầu hóa giữa ngã tư đường – Bước đi tiếp theo của châu Á” sẽ tập trung thảo luận về vấn đề toàn cầu hóa, chủ nghĩa bảo hộ, chủ nghĩa dân túy, ASEAN, vấn đề an ninh của châu Á...

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe tại Tokyo, tháng 5/2016

Tham dự hội nghị có lãnh đạo cấp cao nhiều nước trong khu vực như Thủ tướng Lào Thongloun Sisoulit, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, cựu Thủ tướng Singapore Goh Chok Tong, cựu Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad, Phó Thủ tướng Thái Lan Somkid Jatusripitak, Phó Tổng thống Indonesia, Bộ trưởng Ngoại giao Mông Cổ Tsend Munkh-Orgil, Cố vấn an ninh quốc gia Myanmar Thang Tun... và một số lãnh đạo tổ chức quốc tế, lãnh đạo các tập đoàn lớn và học giả.

Nhân sự kiện trên, báo Nikkei số ra chiều ngày 2/6 đã đăng bài phân tích về quan hệ chiến lược Việt Nam – Nhật Bản của Giáo sư, Tiến sỹ Phạm Quang Minh, Hiệu trưởng trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội. VOV.VN đăng toàn văn bài viết này.

Chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tới Nhật Bản vào tháng 6/2017 sẽ là biểu tượng cho một bước tiến mới trong quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam - Nhật Bản vì hòa bình và phồn vinh tại châu Á. Kể từ đầu năm 2017, chuyến thăm Nhật Bản của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc sẽ là chuyến thăm cấp cao thứ 3 giữa hai quốc gia, tiếp sau các chuyến thăm chính thức của Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe vào tháng 1 và thăm cấp Nhà nước đầu tiên của Nhật hoàng và Hoàng hậu Nhật Bản (28/2 – 5/3/2017) tới Việt Nam.

Mười một năm trước, vào ngày 19/10/2006, Thủ tướng Shinzo Abe và người đồng cấp Nguyễn Tấn Dũng đã ký Tuyên bố chung “Hướng tới quan hệ đối tác chiến lược vì hòa bình và phồn vinh tại châu Á”. Văn bản này có nêu: “Để thúc đẩy quan hệ song phương một cách chặt chẽ và hiệu quả hơn, hai bên bày tỏ mong muốn thúc đẩy các cuộc đối thoại trong các lĩnh vực kinh tế, ngoại giao, an ninh và các lĩnh vực khác”. Vào tháng 11/2007, trong chuyến thăm Nhật Bản, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết đã cùng Thủ tướng Yasuo Fukuda đã ký Tuyên bố chung về “Chương trình hợp tác hướng tới quan hệ đối tác chiến lược”. Theo đó, quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam - Nhật Bản tập trung vào 7 lĩnh vực:

- Trao đổi, hợp tác đối thoại về chính sách, an ninh và quốc phòng

- Đối tác toàn diện về kinh tế

- Nâng cao hệ thống pháp lý và cải cách hành chính

- Khoa học và công nghệ

- Biến đổi khí hậu, môi trường, tài nguyên thiên nhiên và năng lượng

- Nhận thức chung giữa nhân dân và hai Chính phủ

- Hợp tác trên trường quốc tế

Sau đó, nhân chuyến thăm của Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh tới Nhật Bản vào tháng 4/2009, hai nước đã công bố Tuyên bố chung Nhật – Việt về đối tác chiến lược vì hòa bình và phồn vinh tại châu Á, theo đó nhất trí “tổ chức các cuộc họp của Ủy ban hợp tác Nhật – Việt thường niên”, “tăng cường tham vấn chính trị cấp Thứ trưởng Ngoại giao” và trên lĩnh vực an ninh – quốc phòng, “thúc đẩy hơn nữa trao đổi cấp cao và tăng cường tham vấn cấp Thứ trưởng”.

Về hợp tác kinh tế, kim ngạch thương mại song phương năm 2016 đạt 28,49 tỷ USD, chiếm 8,7% tổng giá trị thương mại của Việt Nam. Hai nước đã đặt ra mục tiêu thương mại song phương đạt 60 tỷ USD vào năm 2020. Tới tháng 4/2017, Nhật Bản là nhà đầu tư lớn thứ hai vào Việt Nam trong số 83 quốc gia và vùng lãnh thổ với tổng số vốn đăng ký là 1,85 tỷ USD, chiếm 17,54% tổng số vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Việt Nam. Tới cuối năm 2016, Nhật Bản đã có 3.280 dự án FDI với tổng số vốn đăng ký là 42.05 tỷ USD, chiếm 14,3% tổng FDI vào Việt Nam. Hiện nay, Nhật Bản đang là nhà tài trợ vốn ODA lớn nhất cho Việt Nam với tổng số vốn ODA cam kết là 30 tỷ USD.

Bài phân tích về quan hệ chiến lược Việt Nam – Nhật Bản của Giáo sư, Tiến sỹ Phạm Quang Minh, Hiệu trưởng trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội trên báo Nikkei

Hình thành sau cuộc Bầu cử Quốc hội năm 2016, Chính phủ mới dưới sự điều hành của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã cam kết sẽ thúc đẩy hơn nữa quá trình cải cách và hội nhập của Việt Nam. Nhằm xây dựng một Chính phủ hành động, sự hài lòng của người dân và chất lượng dịch vụ hành chính công được coi là ưu tiên hàng đầu của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Chưa từng có Chính phủ Việt Nam nào tổ chức 2 cuộc đối thoại với các doanh nhân và doanh nghiệp trong vòng 1 năm như Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Trong cuộc gặp ngày 17/5, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã truyền tải thông điệp về cạnh tranh bình đẳng, tạo dựng môi trường thuận lợi cho hoạt động kinh doanh và tinh thần khởi nghiệp quốc gia, cũng như trách nhiệm của doanh nhân. Thông điệp này của Chính phủ Việt Nam đã truyền cảm hứng không chỉ cho người dân Việt Nam, mà còn các công ty nước ngoài đang hoạt động kinh doanh tại Việt Nam. Trước đây 30 năm, Việt Nam đã lần đầu tiên tiến hành cải cách với tên gọi “Đổi mới” để chuyển đổi mô hình kinh tế tập trung sang mô hình kinh tế thị trường. Từ một nước nghèo và tụt hậu, Việt Nam hiện nay đã vươn lên là một nước có mức thu nhập trung bình với chính sách đối ngoại chủ động và trách nhiệm. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Chính phủ đang tạo ra động lực mới cho Việt Nam sau 30 năm “Đổi mới”.

Chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tới Nhật Bản một lần nữa nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam - Nhật Bản. Trong bối cảnh chính trị khu vực và thế giới nhiều thay đổi, hai nước cần tăng cường và thúc đẩy hợp tác trên tất cả các lĩnh vực. Về hợp tác chính trị - an ninh với Nhật Bản, hai nước cần nhất trí thúc đẩy không phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt (WMD); hợp tác chặt chẽ nhằm đối phó với các thách thức an ninh phi truyền thống như thảm họa thiên nhiên, khủng hoảng lương thực, đói nghèo, an ninh biển, các vấn đề môi trường, buôn bán người, an ninh năng lượng, an ninh thông tin; phối hợp ngăn chặn xung đột và kiến thiết hòa bình thời hậu chiến. Đặc biệt, cả Việt Nam và Nhật Bản cần đảm bảo rằng những thay đổi trong cân bằng chiến lược giữa Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản và Mỹ sẽ không tác động tiêu cực tới an ninh và sự ổn định tại Đông Á. Nhằm đối phó với những thay đổi trong cân bằng chiến lược tại Đông Á, Việt Nam và Nhật Bản cần phối hợp với nhau chặt chẽ trong ít nhất 3 vấn đề sau: sự can dự của Mỹ, tăng cường năng lược quốc phòng và tăng cường hơn nữa hợp tác kinh tế. Những gợi ý trên căn cứ vào thực tế Việt Nam hiện nay đang theo đuổi chính sách đối ngoại đa phương hóa, và Nhật Bản là đồng minh của Mỹ. Những phát triển mới trong hợp tác Mỹ - Việt trên nhiều lĩnh vực thời gian gần đây là đáng hoan nghênh. Bên cạnh sự can dự của Mỹ, ASEAN và Việt Nam đều có nhu cầu tăng cường năng lực quốc phòng. Nhật Bản có lợi ích trong thúc đẩy hợp tác quốc phòng với Việt Nam, cũng như với toàn khu vực. Việt Nam và Nhật Bản xem xét khả năng thúc đẩy diễn tập chung về tìm kiếm và cứu hộ cứu nạn trên bển. Việc Nhật Bản xuất khẩu các tàu tuần tra, bảo vệ biển cho Indonesia gần đây có thể góp phần tăng cường an ninh và ổn định của khu vực.

Việt Nam và Nhật Bản là hai quốc gia chia sẻ nhiều điểm tương đồng về lịch sử, phong tục truyền thống và văn hóa. Những điểm tương đồng trên và sự tương tác đã tạo ra nền tảng vững chắc cho sự hợp tác cùng có lợi giữa hai nước. Hiệp định đối tác chiến lược giữa Việt Nam và Nhật Bản là một minh chứng rõ ràng cho quan điểm trên. Chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc sẽ một lần nữa nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ song phương Việt - Nhật. Trong tương lai, Việt Nam và Nhật Bản cần hợp tác chặt chẽ hơn nữa trong các kế hoạch trọng điểm như thúc đẩy thương mại và đầu tư song phương, xây dựng các khu công nghệ cao, đào tạo nhân sự và hợp tác trong lĩnh vực an ninh phi truyền thống./.