Bán vốn nhà nước tại Vinamilk theo cách của SCIC sẽ làm thất thu 1 tỷ USD

Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) mới có văn bản gửi Bộ Tài chính, Tổng Công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) đưa ra các phân tích, đánh giá về việc SCIC triển khai kế hoạch bán cổ phần nhà nước tại Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk - VNM). VAFI nhận định, các phương án của SCIC sẽ hạn chế sức cầu, hạn chế sự cạnh tranh trong việc đấu giá, từ đó giá bán VNM sẽ rất thấp.

VAFI dự kiến Nhà nước sẽ thu được hơn 5 tỷ USD từ việc bán cổ phần Nhà nước tại Vinamilk.

Theo VAFI, trong kế hoạch bán cổ phần nhà nước tại VNM, SCIC đã chọn phương án loại bỏ nhiều nhà đầu tư lớn, nhà đầu tư chiến lược tham gia đấu giá bằng việc đưa ra phương án chỉ bán 20% cổ phần Nhà nước tại Vinamilk (tương ứng 9% vốn điều lệ).

“Phương án này sẽ gây thất thu cho nhà nước khoảng 1 tỷ USD nếu so sánh với cách thức bán 1 lần toàn bộ cổ phần nhà nước (chiếm 45%/vốn điều lệ VNM)”, VAFI nhận định.

Để khẳng định quan điểm này, VAFI phân tích các tiêu chí so sánh cho thấy, nếu áp dụng phương án của SCIC là bán 45%/vốn điều lệ (VĐL) theo nhiều đợt, đợt đầu bán 9%/VĐL sẽ loại bỏ sự tham gia các nhà đầu tư lớn là các tập đoàn đa quốc gia chuyên kinh doanh sữa, thực phẩm vì khi mua 9%/VĐL thì họ chỉ là cổ đông thiểu số hay là cổ đông tài chính, họ có rất ít quyền về quản trị doanh nghiệp nên họ sẽ không quan tâm đến thương vụ này.

Trong khi đó, nếu thực hiện theo phương án của VAFI là bán 1 lần toàn bộ cổ phần Nhà nước tại VNM, sẽ thu hút nhiều nhà đầu tư chiến lược nước ngoài tham gia vì nếu mua trọn lô cổ phần tương đương 45%/VĐL nhà đầu tư mới sẽ nắm giữ được cổ phần chi phối của VNM.

“Họ có quyền điều hành doanh nghiệp nhưng chưa phải quyền điều hành tuyệt đối vì số cổ đông còn lại dễ dàng phủ quyết tại đại hội cổ đông nếu cổ đông lớn đi ngược lại lợi ích của họ”, đại diện VAFI nêu rõ.

Bên cạnh đó, VAFI cho rằng, nếu thực hiện theo phương án của SCIC, có thể chỉ có nhà đầu tư chiến lược là F & N Dairy Investment Pte Ltd tham gia đấu giá vì họ đang nắm giữ 11%/ vốn điều lệ của Vinamilk. Khi mua được thêm 9%/VĐL họ sẽ có 20%/VĐL là có cơ hội nắm được đủ lượng cổ phần để có thể phủ quyết những vấn đề quan trọng nhất về quản trị doanh nghiệp tại đại hội cổ đông. Phương án này vô tình có lợi cho cổ đông này vì dần dần F&N có thể dễ dàng trở thành cổ đông chi phối mà không mất nhiều chi phí.

Còn nếu bán toàn bộ một lần, các nhà đầu tư tài chính mới cũng tham gia đấu giá và như vậy lượng cầu tham gia có thể gấp nhiều lần so với phương án của SCIC. Dự kiến giá đấu thành công không thấp hơn 25% so với giá niêm yết, tức là giá VNM được định giá khoảng trên 11,5 tỷ USD và nhà nước sẽ thu được hơn 5 tỷ USD.

Trong khi giá trị doanh nghiệp của VNM hiện nay là hơn 9 tỷ USD, khi SCIC bán đợt đầu, Nhà nước thu về khoảng trên 800 triệu USD. Nếu lần bán thứ hai, SCIC cũng chỉ bán bớt lượng cổ phần tương ứng 9%/VĐL và các đợt tiếp theo cũng như vậy thì lượng cầu không nhiều so với lượng cung, Nhà nước sẽ không thu được thêm tiền do ít có sự cạnh tranh về giá. Tổng số tiền mà nhà nước thu được từ việc bán toàn bộ 45%/VĐL chỉ vào khoảng 4 tỷ USD. Phương án bán này sẽ thu được ít hơn so với phương án bán ngay một lần là 1 tỷ USD.

Đáng lưu ý hơn là khi lượng cổ phần nhà nước tại VNM bán làm nhiều đợt và có thể kéo dài vài năm sẽ khiến SCIC có lợi vì lãi và cổ tức thu được từ VNM đóng góp lớn cho lợi nhuận SCIC. SCIC sẽ có cơ sở để hưởng chế độ lương thưởng cao. Trong khi nếu bán toàn bộ cổ phần chi phối Nhà nước thì sẽ thu hút đông đảo nhà đầu tư chiến lược trong nước và ngoài nước tham gia.

Từ sự phân tích trên, VAFI khẳng định, việc bán cổ phần nhà nước tại VNM theo cách của SCIC sẽ làm cho nhà nước thất thu 1 tỷ USD. Trong khi nếu Bộ Tài chính chỉ đạo SCIC bán toàn bộ lô cổ phần Nhà nước tại VNM, đầu năm 2017 Ngân sách Nhà nước có ngay 5 tỷ USD và khoản này đủ để hoàn thành tuyến đường cao tốc Bắc Nam đến năm 2020, đồng thời này không làm tăng nợ công.

Ngoài ra, VAFI đưa quan điểm rằng, nếu Nhà nước bán hết cổ phần tại Sabeco và Habeco thì cũng thu được 5 tỷ USD nữa đủ để xây dựng 4 tuyến đường sắt nội đô tại Hà Nội và TP HCM.

Phó Chủ tịch VAFI – ông Nguyễn Hoàng Hải khẳng định, nếu nhân rộng cách làm bán một lần và toàn bộ cổ phần N hà nước tại nhiều doanh nghiệp lớn kinh doanh có hiệu quả, sẽ có thể giải được bài toán giảm trần nợ công, đồng thời có thêm nhiều nguồn vốn khổng lồ để phát triển cơ sở hạ tầng của đất nước./.